O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi issn 2181-4732

 

Innovatsion texnologiyalar №4 (28) 2017 y.
58 
_____________________IQTISODIYOT / ЭКОНОМИКА____________________
даражаларини сақлаб қолиш билан бирга, ишлаб чиқаришни кенгайтириш, рақобатбардош 
янги маҳсулотлар ишлаб чиқаришга йўналтирилган инвестицион лойиҳаларни амалга 
ошириш учун қулай шароит яратиб бермоқда. 
2017 йилда мамлакатимизда пул-кредит сиёсатини амалга оширишда асосий эътибор 
иқтисодиётнинг прогноз қилинаётган 7,8 фоизлик реал ўсиш суръатлари пулга бўлган 
талабини тўлиқ қондириб бориш ва реал сектордаги инвестицион жараёнларни 
рағбатлантиришга қаратилмоқда. 
Миллий иқтисодиётнинг реал секторига инвестицияларни жалб қилиш жадаллаштириш 
орқали ялпи ички маҳсулотни миқдор ҳамда сифат жиҳатдан ўсиши ва шу орқали бюджет 
даромадлари, миллий даромадни ўстириш мобайнида пировард мақсад, аҳоли турмуш 
даражасининг ўсишига эришилади. 
Реал секторни инвестициялаш жараёнининг кўламини белгиловчи бир нечта омилларни 
ажратиб кўрсатишимиз мумкин: 
-
мамлакатда яратилган инвестицион иқлим; 
-
инвестицияларнинг самарадорлиги; 
-
инфляция даражаси ва бошқалар. 
Ўзбекистонда қулай инвестицион иқлим яратиш борасида қатор қонун-ҳужжатлар 
қабул қилинганки, натижада нафақат ички, балки хорижий инвестицияларни миллий 
иқтисодиётнинг реал секторига фаол жалб қилинишига эришилмоқда. 
Инвестицияларнинг зарурияти ва самарадорлигини ўрганишга Дж.М.Кейнс ўлкан ҳисса 
қўшган. У ўзининг мультипликатор назариясида миллий иқтисодиётнинг ўсишида асосий 
омил сифатида инвестиция ва уларнинг самарадорлиги аҳамиятини очиб берган [5]. 
Реал секторни инвестициялар жараёнида мамлакатдаги инфляция даражаси муҳим 
омиллардан бири. Инфляция даражасининг юқори бўлиши инвестицияларнинг реал секторга 
ўтмасдан, молиявий секторда қолиши ва чайқовчилик туридаги операцияларга жалб 
қилиниши орқали молиявий инвестицияларга айланиш жараёни рўй беради. 
Мамлакатимизда инфляция даражасининг 2017 йил учун ўрнатилган 5,7-6,7 фоизлик 
мақсадли прогноз кўрсаткичлари доирасида бўлиши реал секторни инвестициялаш 
жараёнини жадаллаштиришга хизмат қилади. 
Шу билан бирга, пул-кредит сиёсатини амалга оширишда асосий эътибор 2017 йилда 
мамлакатимизда иқтисодиётнинг прогноз қилинаётган 7,8 фоизлик реал ўсиш суръатлари, 
пулга бўлган талабини тўлиқ қондириб бориш ва реал сектордаги инвестицион жараёнларни 
рағбатлантиришга қаратилади. 
Инфляция даражасини мақсадли кўрсаткичлари доирасида сақлаб туриш ва иқтисодий 
ўсиш суръатларини қўллаб-қувватлаш бўйича қўйилаётган вазифаларнинг ўзаро 
мутаносиблигини таъминлаш мақсадида иқтисодиётдаги пул таклифи мақбул даражада 
шакллантириб борилади. 
Иқтисодиётнинг реал ва молиявий секторлари кесишадиган яна бир долзарб нуқта- 
реал секторда товар ва хизматларнинг яратилиши, молиявий сектор томонидан эса шунга 
мос равишда пул таклифининг амалга оширилишидир. Буни И.Фишернинг “айирбошлаш 
тенгламаси” орқали яққол кўришимиз мумкин: 
M*V=P*Q 
Пулнинг айланиш тезлиги (V) ўзгармас бўлиб турган ҳолда молиявий сектор қўшимча 
пул массасини (M) муомалага чиқариши натижасида формуланинг чап томони ортади ва 
шунга мос равишда ўнг томонининг ортишига олиб келади. Яъни ишлаб чиқариш 
даражасининг (Q) ўзгармас бўлиши ҳолатида нархларнинг (P) умумий ўсишига, яъни 
инфляцияга олиб келади. Шу билан бирга, молиявий сектор томонидан ишлаб чиқариш 
даражасининг ўсишига мос равишда муомалага пул массасини киритилиши лозим, акс холда

---