O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim vazirligi Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika Universiteti Olmaliq filiali

3.9- rasm. BO‘-D tizimida reverslashning prinsipial sxemasi: a — dvigatel qo‘zg‘atish chulg‘amini teskari ulash bilan; b — dvigatel yakorini teskari ulash bilan; d — ikkita komplekt o‘zgartgichdan foydalanish bilan.

Ikkinchi usul reverslash vaqtini 0,1s gacha kamaytiradi, lekin «Oldga» (Old) va «Orqaga» (Orq) yurish kontaktorlaridan birini o‘chirib ikkinchisini yoqish murakkablashadi. Masalan, «Oldga» aylanishidan ol- din a burchagi ko‘paytiriladi, shundan so‘ng esa E> Ed bo‘lgan rejim olinadi.

Ventillar bir tomonga ohkazish qobiliyatiga ega, shuning uchun to‘g‘rilangan tok /d nolgacha tushadi. Shundan so‘ng rostlash burchagini a > 90° dan oshi- ra borib, o‘zgartgich invertor rejimida ishlashga tayyorlanadi. Eáe ~ E bo‘lganda «ortga» kontaktorlari ula- nadi. Demak, tokni katta sakrashisiz dvigatelni reku- perativ tormozlash amalga oshiriladi. (3.8- rasmdagi I kvadrantga qarang). a burchakni kamaytirib yurit- ma dvigatel rejimiga o‘tadi.

Revers paytida maksimal tezkorlikni talab qiladi- gan yuritmalar uchun hamda yakor aylanishi yo‘nalishi o‘zgarmas bo‘lganda dvigatel va tormozlash rejimini amalga oshirish kerak bo‘lganda uchinchi usul qo‘llaniladi. Bu holda ikkita komplekt o‘zgartgichni qo‘llash ularning ikkala tomonga o‘tkazish imkonini beradi.