O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Mikropaleontologik organizmlar
. Bu usul asrimizning 20--
yillarida neft va gaz geologiyasining jadal sur’atlarda rivojlanishi sababli 
biostratigrafiyada qo‘llanila boshlandi. Mikropaleontologik organizmlar 
qoldiqlariga asosan eng sodda mikroorganizmlar skeletlari (foraminifera, 
radiolyariy, ostrakoda, diatomli va tillarang suv o‘tlari va boshqalar) 
hamda yirik organizmlar mayda qismlari (konodontlar, baliq skeletini 
mayda qismlari va boshqalar), shuningdek, yuqori sinf o‘simliklarining 
eng mayda spora va gulchanglari kiradi. Oxirgisi floristik usul ham deb 
ataladi. Ular nihoyatda mayda (mikrofauna) mikroskopik organizmlar 
bo‘lgani uchun elektron mikroskoplarda o‘rganiladi. Mikroorganizmlar 
ham o‘z rivojlanishiga ega, usulik jihatdan filogenetik usulga yaqin, lekin 
mikroorganizmlarni o‘rganishda yetakchi muhim shakllar, faunistik 
majmua tahlil usullari birgalikda qo‘llanilishi mumkin. Shunday qilinsa, 
geologik yosh ishonchli aniqlanadi. 
Foraminiferalar dengiz yotqiziqlari stratigrafiyasi uchun muhim 
bo‘lib, kesimlarni ajratish ularning ayrim turlarini va majmualarini 
vertikal bo‘yicha tarqalishini aniqlashga asoslanadi. Foraminiferalarning 
keng geografik maydonlarda tarqalganligi katta hududlar yotqiziqlarini 

---

71 
stratigrafik taqqoslashga imkon beradi. Masalan, Yer kurrasining Yevropa 
va Osiyo qit’alarida mezozoy va kaynozoy yotqiziqlari stratigrafiyasini 
ishlab chiqishda plankton foraminiferalar qo‘l keldi. Shuningdek, bu usul 
neft geologiyasida ham yaxshi natijalar berdi. 
Ostrakodalar turlicha sho‘rlangan suv havzalarida tarqalganligi 
sababli stratigrafik taqqoslashda qo‘p qo‘llaniladi. Asosan paleozoy, 
mezozoy va kaynozoy yotqiziqlari stratigrafiyasini ishlab chiqishda 
qo‘llaniladi. 
Konodontlar asrimizning o‘rtasidan boshlab muhim stratigrafik 
ahamiyatga ega bo‘ldi. Ular kembriydan trias yotqiziqlarigacha deyarli 
hamma kontinentlarda topilgan. Konodontlar bo‘yicha paleozoy va trias 
uchun zonal shkala ishlab chiqilgan.