O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi iqbol meliqo’ziyev

Yorug‘lik manbasining rangi 
qirmizi 2 
oq 
oq+ 
qirmizi
oq+ 
qirmizi
oq+ 
qirmizi
oq 
qirmizi
qirmizi soya 
yashil soya 

---

135 
fokusga mo‗ljal olmasdan tasvirga olishda erishiladi. Masalan, dag‗al xolstda osmon 
foni tasvirlangan dekoratsiyaning to‗ri shunday fotosuratga olinadi. Fon fakturasi 
fokusga noaniq mo‗ljal olinganda yo‗qoladi va uning kinotavirdagi rangi fazoviyga 
aylanadi.
3.8. Yorug‘lik illyuziyasi 
Tasviriy vositalar bilan u yoki bu yoritishlarning illyuziyalarini aks ettirishda 
eng muhimi buyumlarning ranglari tasvirlanayotgan yoritishga bo‗ysingan holda 
hosil bo‗lishi kerak. Shunda ular yoritishning tavsifi bilan chambarchas bog‗langan 
holda idrok qilinadi. Agar bu shartga rioya qilinmasa, unda yoritish illyuziyasi 
buzilishi mumkin.
Fizikaviy nuqtai nazardan ranglarning yoritishga bo‗ysinishligi shundaki, 
buyumlarning rangi ta‘sir qilayotgan yoritishning spektral tarkibi bilan tasdiqlanishi, 
hamda undan mantiqiy kelib chiqishi lozim. Faqat shundagina tasvirlanadigan 
yoritish effektining qat‘iy izchilligi va realistikligi mumkin bo‗ladi.
Agar rang kompozitsiyasiga berilgan yoritishda mumkin bo‗lmagan rangli 
buyum qo‗shilsa, unda bunday buyum o‗zidan nur sochiyatgandek bo‗lib ko‗rinadi. 
Masalan, past rang haroratiga ega bo‗lgan (1900 – 2000 K atrofida) sham yoki 
kerosin chiroq yorug‗ligida qizilga nisbatan ko‗k nurlar arzimagan miqdorda bo‗ladi. 
Demak, bunday manbalarning yorug‗ligida havorang va ko‗k rangli bo‗yalgan 
hamma buyumlarning rang to‗yinganliklari to‗q sariq va qizil ranglarga bo‗yalgan 
buyumlar ranglarining to‗yinganligidek bo‗lmaydi. Bunda, ko‗plab ko‗k rangli 
buyumlar, ranglarni subtraktiv aralashtirish qonuniga binoan butunlay rangsizlanadi. 
Agar bu qonunga zid ravishda, tomoshabin kadrda sham yorug‗ida tasvirlanayotgan, 
to‗yingan havorangli buyumni ko‗rsa, unda u o‗zidan havorang yorug‗lik 
nurlantirayotgandek bo‗lib idrok qilinadi.