O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi iqbol meliqo’ziyev

3.7. Ranglarni idrok etilishiga ketma-ketli obrazlarning
ta’siri 
Ketma-ketli obrazlar hosil bo‗lish mexanizmlarini bilgan holda, kelgusi rangli 
taasurotlarga ularning ta‘sirini avvaldan ko‗ra bilish unchalik qiyin emas. 
Ketma-ketli obrazlarning rangi xuddi shunday kuzatilayotgan rangning 
ravshanligini va to‗yinganligini kuchaytiradi. Masalan, havorang kuzatilgandan so‗ng 
qizil rang qandaydir boshqa xromatik rangdan keyin kuzatilganiga qaraganda 
ravshanroq va to‗yinganroq bo‗lib tuyuladi, Bu havorangdan so‗ng ko‗zda paydo 
bo‗lgan qizil obraz qizil rangni kuzatishda hosil bo‗lgan his etishni kuchaytirishligi 
bilan tushuntiriladi.
Agar kuzatilayotgan rang rang tusi bo‗yicha ketma-ketli obrazning rangiga 
qarama-qarshi bo‗lsa, unda u kamroq to‗yinganroq bo‗lib tuyuladi, ya‘ni 
rangsizlanadi. Masalan, agar nigoh to‗yingan qizil rangdan kuchsiz to‗yingan qizil 
rangga o‗tkazilsa, unda u rangsiz bo‗lib ko‗rinishi mumkin, chunki qizil rangdan 
so‗ng ketma-ketli havorang obraz kuchsiz to‗yingan qizil rang bilan qo‗shilib, uni 
neyrallaydi.
Salbiy ketma-ketli obrazlarning tuyulish ranglari haqiqiy ranglari bilan bir 
vaqtda rangli kontrastda qatnashish qobiliyatiga ega. Masalan. oq rangli ekranning bir 
qismi ma‘lum bir vaqt yashil bo‗lgan bo‗lsa, u yo‗qolgandan so‗ng bu qism qirmizi 
bo‗lib tuyula boshlaydi. Bu bilan bir vaqtda ekranning doim oq bo‗lgan boshqa qismi 
ketma-ketli obrazning qirmizi rangi bilan qo‗shni bo‗lgan yashil rang bo‗lib tuyula 
boshlaydi.