O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti ―oziq-ovqat texnologiyasi‖ kafedrasi

(invaginatsiya) 
undan 
mezosomalar 
hosil bo‘ladi. Sitoplazmatik membrana va mezosomalar yuqori darajali 
organizmlardagi membrana va mitoxondriyalar vazifasini bajaradi. Ularning usti va ichida 
ferment va energiya bilan ta‘min etuvchi sistemalari joylashgan. Bularga nafas olish 
fermentlari, hujayraga moddalarning kirib - chiqishini regulyasiya qiluvchi ferment 
sistemalari, azotofiksatsiya, xemosintez va boshqa jarayonlarni amalga oshiruvchi 
fermentlar sistemasini misol qilib keltirish mumkin (
22 - rasm
). Hujayra devori va 
kapsulasining biosintezi, tashqariga ekzoferment ajratish, bo‘linish, spora hosil qilish 
funksiyalari sitoplazmatik membrana, mezosoma va shunga o‘xshash strukturalarga 
bog‘liq.
Sitoplazma. 
Sitoplazma membrana bilan o‘ralgan. U kolloid sistemali polisaxarid 
bo‘lib suv, oqsil, yoq, uglevodlar, mineral moddalar va boshqalardan tuzilgan. Uning 
tarkibi bakteriyaning yoshi va turiga qarab o‘zgarib turadi. Sitoplazmatik membrananing 
ichki qismida, genetik apparat, ribosomalar, kiritmalar bo‘lib, bulardan qolgan qismini 
sitozol 
tashkil qiladi.