O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti ―oziq-ovqat texnologiyasi‖ kafedrasi

Zamburug‘ tabiatli oziq-ovqat intoksikatsiyasi.
Zaharlanishni toksik zamburug‘lar 
ham keltirib chiqarishi mumkin. Bu zamburug‘lar mikotoksikozlar deyiladi.
Oziq-ovqat mikotoksikozlari orasida alimentar-toksik aleykiya va «mast non» nomli 
zaharlanishlar ma‘lum. Bu ikki toksikozlar ham deyteromitsetlar sinfining Fusarium turi 
zamburug‘lari qo‘zg‘atadilar. 
Alimentar-toksik aleykiya qish faslida dalada qolib ketgan yoki kech yig‘ib olingan 
dondan tayyorlangan oziq-ovqat mahsulotidan kelib chiqishi mumkin bo‘lgan 
intoksikatsiyadir. Kasallik Fusarium srorotrichiella sovuqqa chidamli zamburug‘ 
tomonidan sodir qilinadi. 
Rivojlanishining optimal harorati 18-27 
o
C, biroq u 0 
o
C dan past (-2, -3 
o
C) 
haroratlarda ham rivojlana oladi va toksin ishlab chiqaradi. Toksin juda chidamli, donni 
yillab saqlashda ham uning zaharlilik xususiyati kamaymaydi. Bu zamburug‘ bilan 
zararlangan dondan non pishirilganda ham, bo‘tqa qaynatilganda ham toksin 
parchalanmaydi. 
Kasallikning simptomi qon ketishi, qon aylanishining buzilishi bilan namoyon 
bo‘ladi. Bundan tashqari klinikasi bakteriyali toksikoz kasalligiga o‘xshab ketgan holda 
yashirin shaklda ham kechishi mumkin. 

---

94 
«Mast non» nomli zaharlanish o‘ta mast holatni eslatadi. U Fusarium graminearum 
zamburug‘i bilan zararlangan dondan tayyorlangan mahsulotni iste‘mol qilish natijasida 
kelib chiqadi.