O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg‘ona davlat universiteti filologiya fakulteti

 

XULOSA…………………………………………………………………………45 

 

ADABIYOTLAR RO‘YXATI…………………………………………………50 

 

 

 

 

 

 

---

 4 

 

K I R I SH 

 

Mavzuning  dolzarbligi.

 

Adabiyotimizdagi o‘zgarishlar o‘z mohiyatiga ko‘ra 

inson  qalbi  va  ongi  bilan  chambarchas    bog‘liq.  Ijodkorlarimiz  odamning  ichki 

kechinmasi, o‘y-fikri, orzu-umidini tasvirlayapti. Buning ortida adabiyotning odam 

uchun  hayot  maktabi  ekanligini  anglash,  muqaddas  bilish  an’anasi  mavjud.  Bir 

so‘z    bilan  aytganda,  xalqimiz  adabiyotni  muqaddas  va  ulug‘  dargoh  deb  biladi. 

Ana  shunday  bahoning  o‘zi  el-yurtimiz  hayotida    bu  soha  namoyandalariga, 

ularning  haqqoniy  so‘zi,  chuqur  ma’noli  asarlariga  ishonch,  e’tibor  va  ehtirom 

azaldan yuksak darajaga ko‘tarilganini yaqqol ko‘rsatib turibdi. 

“Adabiyot,  so‘z  san’ati  azaldan  xalq  qalbining  ifodachisi,  haqiqat  va  adolat 

jarchisi 

bo‘lib 

keladi. 

Xususan, 

mustaqillik 

yillarida 

yurtimizda 

ma’naviyatimizning  g‘oyat  muhim  va  uzviy  qismi  bo‘lgan  adabiyotni 

rivojlantirish,  shoir  va  yozuvchilarimizning  ezgu  mehnatini  qadrlash  va  munosib 

rag‘batlantirish  bo‘yicha  amalga  oshirilayotgan  ishlar  o‘z  hosilini  berayotgani, 

badiiy adabiyotimiz mavzular ko‘lami jihatidan ham, janrlar nuqtai nazaridan ham 

rang-barang  bo‘lib  borayotgani,  adabiyot  maydonida  yangi-yangi  nomlar  paydo 

bo‘layotgani 

kitobxon 

xalqimizni 

albatta 

quvontiradi”

1

. 

Shunday 

yozuvchilarimizdan biri ulkan so‘z san’atkori Abdulla Qahhor ijodi XX asr o‘zbek 

adabiyotining  shonli  sahifalaridan  birini  tashkil  etadi.  G‘afur  G‘ulom,  Hamid 

Olimjon,  Mirtemir,  Maqsud  Shayxzoda  kabi  atoqli  ijodkorlar  bilan  birgalikda 

Abdulla  Qahhor  yangi  o‘zbek  madaniyatini  yaratish,  qahramon  xalqimizning 

mehnati va oliyjanob fazilatini butun dunyoga mashhur qilishda unutilmas xizmat 

ko‘rsatgan zahmatkash insonlardan hisoblanadi. 

O‘zbek  adabiyotining  taraqqiyotida,  ayniqsa,  unda  yangi  janr  hisoblangan 

realistik  hikoyaning  kamol  topishida,  yuksak  cho‘qqiga  ko‘tarilishida    ulkan  so‘z 

san’atkori  Abdulla  Qahhorning  xizmati  katta  bo‘ldi.  O‘zbek  adabiyotida 

yangilanish  jarayonini  boshdan  kechirayotgan  XX  asrning  20-30  yillarida    xuddi 

                                                           

1

 Каримов И. А, Юксак маънавият-енгилмас куч, Тошкент: Маънавият, 2008 йил, 137-бет. 

---

 5 

Abdulla 

Qodiriy 

o‘zbek  romanchiligida,  Hamza  Hakimzoda  Niyoziy 

dramaturgiyada, Cho‘lpon she’riyatida isloh yasagani singari Abdulla Qahhor ham  

epik turning kichik janri hisoblangan hikoyachilikning rivojlanishiga ana shunday 

hissa qo‘shdi.  

Badiiy  adabiyot  razmlar  tili,  ezgulik  va  qabohatning  mangu  jangohi,  inson 

qalbidagi  cheksiz  iztiroblar  suratidir.  Bugunning  iqtidorli  ijodkorlari  insonning 

botiniga, his-tuyg‘ulari to‘lqiniga, orzu-armonlariga diqqatni qaratmoqda. 

Serqirra  ijodkor  Ulug‘bek  Hamdam  asarlari  ham  bundan  mustasno  emas. 

Ulug‘bek Hamdam adabiy-tanqidiy  maqolalari, she’riy turkumlari, nasriy asarlari 

bilan  abadiy  jamoatchilik    e’tiborini  tortdi.  Ijodkorning  ko‘ngil  xazinasi  turli  janr 

va uslubdagi asarlar shaklida maydonga chiqadi va muallifning adabiy shaxsiyatini 

namoyon etadi. 

Ushbu  bituruv-malakaviy  ishda  Abdulla  Qahhor  va  Ulug‘bek  Hamdam 

hikoyalarida ma’naviy qashshoqlikni yoritish mavzuning dolzarbligini belgilaydi.