O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona davlat universiteti “iqtisodiyot” kafedrasi

15
Soliqlarni qarzlarini undirishni amalda foydalanish jarayoni:
Vaqtinchalik moliyaviy qiyinchilikka uchragan tadbirkorlik sub’ektlariga soliq to’lashni kechiktrish yoki bo’lib to’lash taribi;
Soliq toʼlashni kechiktirish yoki boʼlib-boʼlib toʼlash imkoniyati quyidagi hollarda beriladi:
- Tabiiy ofatlar oqibatida coliq toʼlovchiga zarar yetishi natijasida uning toʼlov qobiliyati yoʼqolganda
- Byudjetdan moliyalashtirilishi koʼzda tutilgan yoki koʼrsatilgan xizmatlar haqining toʼlovlari kechiktirilganda
- Bankrotlik alomatlari paydo boʼlish havfi yuzaga kelganda
- Tovarlar yoki xizmatlarni ishlab chiqarish hamda realizatsiya qilish mavsumiy xususiyatga ega boʼlsa
Soliqlarni to’lash muddatlarini o’zgartirish to’g’risidagi qarorlar qabul qilish vakolatiga ega organlar:
1. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan
- barcha soliq turlariga 36 oygacha boʼlgan muddatga.
2. O'zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo'mitasi tomonidan
- qoʼshilgan qiymat soligʼi
- aktsiz soligʼi
- foyda soligʼi
- daromad soligʼi -aylanma soliq to’lovi 12 oygacha bo'lgan muddatga.
3. Mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan
- suv solig'i
- mol-mulk solig'i
- yer solig'i turlariga
16
24 oygacha bo'lgan muddatga.
4. O'zbekiston Respublikasining bojxona organlari tomonidan
Davlat bojlariga
12 oyga bo'lgan muddatga.
To’lanmagan soliq qarzini undiruvga qaratish yuzasidan ko’riladigan choralar
Yuzaga kelgan soliq qarzi toʼlanmagan yoki toʼliq toʼlanmagan taqdirda Soliq kodeksining 60, 114, 115, 120, 121 hamda 123-moddalariga asosan, hududiy davlat soliq organi tomonidan quyidagi choralar koʼriladi:
1. Soliqni toʼlash uchun toʼlov topshiriqnomasi mustaqil ravishda tijorat bankiga yuborilmagan boʼlsa, soliqni toʼlash uchun belgilangan muddat tugagandan soʼng uch ish kunidan kechiktirmay parallel ravishda soliq organining inkasso topshiriqnomasi soliq toʼlovchining hisobvaragʼiga (shu jumladan, korporativ kartalardagi pul mablagʼlariga) qoʼyiladi va soliq qarzini uzish toʼgʼrisidagi talabnoma soliq toʼlovchiga yuboriladi.
Soliq qarzini undirish birinchi navbatda milliy valyutadagi talab qilib olguncha depozit hisobvaraqlaridan, bunday hisobvaraqlarda yetarli mablagʼ boʼlmagan taqdirda esa – chet el valyutasidagi talab qilib olguncha depozit hisobvaraqlaridan amalga oshiriladi, bunda qarzdorning muddatli depozit mablagʼlariga ham undiruv qaratiladi;
2. Soliq toʼlovchining tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishdan yoki bajarilgan ishlardan oladigan tushumi (mulklari, boshqa daromadlari) boshqa shaxslarning bankdagi hisobvaraqlariga kelib tushgan boʼlsa, soliq toʼlovchining soliq qarzi sud orqali ushbu shaxslardan undiriladi; 17⁴
3. Tan olingan soliq qarzi boʼyicha soliq qarzini uzish toʼgʼrisida talabnoma olingan kundan boshlab (talabnoma yuborilgan kundan boshlab 10 kalendarь kun ichida eʼtiroz bildirilmaganda tan olingan hisoblanadi):
15 kalendar kunidan keyin soliq organi qorori asosida qarzdorga tegishli mol-mulklar xatlandi;
30 kalendar kunidan keyin soliq qarzini qarzdor mol-mulki hisobidan undirish to'g'risida soliq organining qarori ijro organiga yuboriladi.
4. Tan olinmagan soliq qarzi boʼyicha soliq qarzini uzish toʼgʼrisida talabnoma olingan kundan boshlab:
15 kalendar kunidan keyin qarzdorga tegishli mol-mulklarni xatlash to'g'risida sudga ariza kiritiladi;
30 kalendar kunidan keyin qarzini qarzdor mol-mulki hisobidan undirish to'g'risida sudga ariza kiritiladi.
5. Qayd etilgan choralardan tashqari qarzdor zimmasiga soliq qarziga qoʼshimcha ravishda Oʼzbekiston Respublikasi Markaziy bankining shu davrda amalda boʼlgan qayta moliyalash stavkasining uch yuzdan biriga teng miqdorda penya va sud xarajatlarini (davlat boji va 17 840 soʼm pochta xarajati) ham toʼlab berish yuklatiladi.
6. Vaqtinchalik moliyaviy qiyinchilik sababli soliq qarzini toʼlash imkoni boʼlmagan insofli soliq toʼlovchilarga Soliq kodeksining 11-bobida belgilangan tartibda soliqlarni toʼlash muddatlarini oʼzgartirish imkoni berilishi mumkin