Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tа'lim vаzirligi fаrgʼonа dаvlаt universiteti tаbiiy fаnlаr fаkulteti biologiyаyoʼnаlishi

4.6. Vitamin U (metil metionin) tuzilishi, xossalari, biologik ahamiyati, manbalari.
Bu vitamin (S-metil metionin yoki yaralanishni oldini oluvchi omil) bo’lib, 1950 -yilda sabzavotlardan, sut va jigardan ajratib olingan.
Jo’jalar oshqozonini yaralanishini oldini olish maqsadida sabzavotlar (karam) ni shirasini qo’llash yaxshi samara berganligi sababli sabzavotlar tarkibida quyidagi xastalikni oldini oluvchi omil borligi to’g’risidagi fikr paydo bo’ldi.
Bu omilni vitamin U (ulcus-yara) deb atashni tavsiya etildi. Bu modda keyinchalik karam shirasidan toza kristal holda ajratib olingan.Yana biroz keyinroq bu omilni kim-yoviysintezi ham amalga oshirilgan.Toza holda ajratib olingan vitamin ushbu vitaminkaram shirasiga nisbatan yarani 1000 marta tezroq davolashi aniqlandi.
Vitamin U suvda yaxshi eriydi. 100⁰ C da parchalanib ketadi, ayniqsa bu jarayon neytral va ishqoriy muhitda tez sodir bo’ladi. Uning kimyoviy tuzilishi quyidagicha
[НООС–СН–СН₂–СН₂–⁺S–СН₃]CI^-
| |
NH2-CН₃

Vitamin U (metil metioninsulfonil xlorid)
Vitamin U (metil metionin) oshqozoni, ichagi yaralangan odamlar tomonidan bir kecha-kunduzda 250-300 mg doza qabul qilinganda og’riqni qoldiruvchi ta’sirga ega bo’ladi va keyinchalik tez sur’atla r bilan davolanishga keng yo’l ochadi.
Bu modda metionin, xolin, kreatinlarning organizmda sintezlanishida ishtirok etadi. Bakteriyalarda sodir bo’ladigan biokimyoviy jarayonlarda -CH₃ guruhini donori vazifasini ham o’taydi. Manbalari: karam, sholg’om, tuxum, piyoz, kalampir ko’k choy, ko’kat, mevalar, sut va boshqalar.
XULOSA
Yog’da eruvchi KoenzimQ vitaminga o'xshash moddadir. Bu tananing har bir hujayrasida mavjud. Sizning tanangiz CoQ10 ni hosil qiladi va hujayralaringiz tanangizni hujayralar o'sishi va parvarishi uchun zarur bo'lgan energiya ishlab chiqarish uchun foydalanadi. Shuningdek, u antioksidant vazifasini bajaradi, bu tanani zararli molekulalar ta'siridan himoya qiladi. Tabiiyki, CoQ10 har xil oziq-ovqatlarda oz miqdorda bo'ladi, ammo , ayniqsa, yurak, jigar va buyrak kabi organik go'shtlarda va shuningdek mol go'shti, soya yog'i, sardina, makkajo'xori va yerfıstığı kabi mahsulotlar juda yuqori. Koenzimalar fermentlarga oziq-ovqat hazm qilishda va tanadagi boshqa jarayonlarni bajarishda yordam beradi va yurak va skelet mushaklarini himoya qilishga yordam beradi. CoQ10 kukuni AQShda xun takviyesi sifatida mavjud. Shuningdek, u Q10 vitamini, ubikinon yoki ubidekarenon sifatida tanilgan. U yurak yetishmovchiligiga, shuningdek, saraton, mushak distrofiyasi va periodontal kasalliklarga yordam beradi deb aytilgan. Jismoniy mashqlar tufayli quvvatni va tezlikni tiklashni kuchaytirish haqida ham aytilgan. Ba'zi odamlar bu dori-darmonlarni yurak, mushaklar va boshqa organlarga ta'sirini kamaytirish uchun qabul qilishadi. Yurak etishmovchiligi Agar sizda yurak etishmovchiligi bo'lsa, biron bir qo'shimchani qabul qilishdan oldin shifokoringiz bilan gaplashing. Vitaminlar yoki boshqa qo'shimchalar yurak yetishmovchiligini davolashda yordam berishi mumkinligi haqida kuchli dalillar yo'q Ular davolanishning o'rniga, yurak etishmovchiligini davolash bilan birga qo'llaniladi. Ammo siz hali ham CoQ10 qo'shimchalari va yurak etishmovchiligi haqida eshitishingiz mumkin. Koenzim Q10 kukuni yurak yetishmovchiligi alomatlarini engillashtirish uchun aniq ko'rsatilmagan. Faqatgina Q10 koenzimini o'rganish shuni ko'rsatdiki, bu yurak etishmovchiligi belgilariga yordam beradi.