O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov

6.11-rasm. Taranglovchi moslama sxemalari. 
a) yukchig’irli; b) chig’irli; v) taranglashni nazoratlash datchikli. 
6.2. Lentali konveyerlarni hisoblash 
Berilgan ish unumdorligi bo’yicha lentaning enini quyidagi ifoda 
bilan aniqlaymiz: 
Tekis (yassi) tasmalar uchun: 
V=
1
C
V
k
Q




, M;
 
 
 (6.13) 
Novsimon tasmalar uchun: 
V=
1
)
5
,
2
2
(
C
V
k
Q





, M;
 
 
 (6.14) 
bu yerda: Q – berilgan ish unumdorligi m/soat; V – tasmaning harakat 
tezligi, m/s; 

- tashiladigan materialning hajmiy zichligi, t/m; 
S
1
-tasmali konveyerning berilgan qiyalik burchagi «V»ga nisbatan 
olinadigan qiymat; k – tabiiy qiyalik burchagi «

» ga nisbatan olingan 
qiymat, 
k=576 tg 
G
2

 
 
(6.15)
Bu yerda: 

- tabiiy qiyalik burchagi, gradus. 
Hisoblab topilgan qiymat asosida davlat standarti bo’yicha 
tasmaning eni «V» ni qabul qilib olamiz. 

---

74 
Eslatma: Agar tasmali konveyerning ish unumdorligi «Q»

100 
t/soatdan ortiq bo’lsa tasmaning ko’ndalang kesim yuzini novsimon 
shaklda qabul qilish tavsiya etiladi. 
Rolikdagi solishtirma vazn. 
Q
mat
=
Q
V
36

 kg/m
 
(6.16) 
1 pogon metr tasmaning vazn. 
Q
tas
=10

V(

i+

1
+

2
), kg/m 

 
(6.17)
bu yerda: V – tasmaning eni, m; 
i – qistirmalar soni, dona

- qistirmaning qalinligi, 

= 1,2

2,0 mm; 

1
- tasma ishchi qismidagi rezina qoplamasining qalinligi = 
3

8 mm; 

2
– tasma pastki qismidagi rezina qoplamasining qalinligi = 
2

5 mm; 
Aylanuvchi tayanch roliklari pogon vazni. 
Ishchi qismida: 
q
yuk
=
юк
юк
l
G
kg/m
 
 
(6.18)
bu yerda: 
l
yuk
– tayanch roliklar orasidagi masofa, m; 
G
yuk
- tayanch 
rolikning og’irligi, kg
salt yurish qismida: 
q
salt
=
салт
салт
l
G
kg/m
 
 
(6.19)
bu yerda: 
l
salt
– yuksiz rolik og’irligi, kg; 
G
salt
- yuksiz tayanch roliklar 
orasidagi masofa, m 
l
salt
=2 

 
l
yuk
 
 
 
 
(6.20) 
Tasmaning harakatlanishdagi qarshiliklarini aniqlash. 
Yukli tarmoqlarda harakatlanishga qarshilik: 
W
yuk
=W
I-II
=(q
mat
+q
tas
+q
yuk
) 

 L

cos

+(q
mat