O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi falsafa ma’ruzalar matni

Davlatning jamiyat hayotidagi o’rni va ahamiyati. Davlat – jamiyatni boshqarish, tartibga solish, ijtimoiy 
barqarorlikni ta’minlashga qaratilgan alohida bir muassasadir. Davlat umuminsoniy qadriyat, insoniyat ma’naviy 
taraqqiyotining muhim yutug’idir.  

---

Jamiyat  ma’naviy  salohiyatining  yuksalib  borishi  bilan  siyosiy  boshqarish  shakllari  va  usullari  ham 
takomillashib  boradi.O’zgargan  tarixiy  sharoitda  davlatning  mohiyati,  mazmuni  va  vazifalariga  yangicha 
yondashish  zarurati  vujudga  keladi.  Mustaqillik  yillarida  milliy  davlatchilik  an’analarining  tiklanishi  bilan 
davlatning tashkilotchilik, bosh islohotchilik faoliyati yangicha mazmun va ahamiyat kasb etdi.  
Prezident  I.A.  Karimov  tomonidan  ishlab  chiqilgan  taraqqiyotning  o’zbek  modeli  kontseptsiyasining  amalga 
oshirilishida davlat hal qiluvchi o’rin tutadi. Mamlakatimizning siyosiy, huquqiy hayotida amalga oshirilayotgan 
tub  islohotlar  siyosiy  boshqaruvni  yanada  takomillashtirishga,  yurtimizda  huquqiy  demokratik  jamiyat  barpo 
etishga, kuchli davlatdan kuchli jamiyatga o’tishga qaratilgandir.  
Jamiyat hayotida turli jamoalar, tashkilot va uyushmalar ham faoliyat ko’rsatadi. Ularni shartli ravishda davlat 
va  nodavlat  tashkilotlariga  ajratish  mumkin.  Ularga  siyosiy  partiyalar,  siyosiy  harakatlar,  kasaba  uyushmalari, 
yoshlar  uyushmalari,  turli  jamg’armalar,  xotin-qizlar  tashkilotlari,  faxriylar  uyushmasi,  mahalla  qo’mitalari  va 
boshqalar  kiradi.  Mamlakatimizda  amalga  oshirilayotgan  barcha  islohotlar  inson  salohiyatini  yanada 
yuksaltirishga, yurtimizda fuqarolik jamiyatini barpo etishga qaratilgandir.  
Fuqarolik  jamiyatini  barpo  etish  —  O’zbekiston  taraqqiyotining  bosh  maqsadi.  Fuqarolik  jamiyati 
kishilarning yuksak axloqiy-siyosiy va huquqiy madaniyatiga asoslanadigan demokratik jamiyat taraqqiyotining 
yuqori bosqichidir. Bunday jamiyat erkin  uyushmalarning  ko’pqirrali aloqasi bo’lib, davlat qonunlarini  hurmat 
qilib  bajaruvchi  jamiyat  tarkibiga  kiruvchi  elementlarning  nisbiy  mustaqilligiga  asoslanuvchi,  turli  ziddiyat  va 
ixtiloflarni  qonun  doirasida  o’zaro  kelishuv,  sabr-toqat  va  muzokaralar  orqali  hal  etishga  asoslanuvchi 
jamiyatdir.  
Fuqarolik jamiyati umuminsoniy tamoyillar, milliy davlatchilik xususiyatlari, o’ziga xos turmush tarzi va hayot 
falsafasi negizida qaror topadi. O’zbekiston milliy mustaqilligining dastlabki yillaridanoq yurtimizda  fuqarolik 
jamiyati asoslarini barpo etishni o’z oldiga maqsad qilib qo’ydi.  
Fuqarolik  jamiyatida  davlatning  qator  vazifalari  fuqarolarning  o’z-o’zini  boshqarish  organlari  qo’liga  o’ta 
boshlaydi,  mahalliy  hokimiyat  organlarining  vakolati  kengayadi.  Fuqarolik  jamiyati  asoslarini  barpo  etish 
kishilarning  yuksak  siyosiy  va  huquqiy  madaniyati,  ijtimoiy-siyosiy  faolligiga  tayanadi.  Mamlakatimizda 
mahalla  hokimiyat  organlarining  tashkil  etilishi,  ular  vakolatining  kuchaytirilishi  xalqimizning  o’z-o’zini 
boshqarish,  idora  etish  madaniyatini  shakllantirishda  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Mahalla  kishilarda  yaxshi 
insoniy  fazilatlarini  kamol  toptirish,  o’z-o’zini  boshqarish,  demokratik  qadriyatlarni  ro’yobga  chiqarish 
maktabidir.  
Yurtimizda fuqarolik jamiyatini barpo etish barkamol inson shaxsini shakllantirishni talab etadi. O’z navbatida, 
ma’naviy  etuk  avlod  jamiyat  taraqqiyotiga  salmoqli  hissa  qo’shadi.  Shunday  etuk  kishilarni  tarbiyalashda 
jamiyat to’g’risidagi falsafiy bilim va qarashlarni o’zlashtirish va hayotga tatbiq etish alohida ahamiyatga egadir.