О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

VI-BOB. MENEJMENTNING ASOSIY  FUNKSIYALARI 
 
Kalitli  sо‘zlar: 
funksiya,  vazifa,  menejment  funksiyasi,  majburiyat, 
jarayon,  moddiy-texnika  baza,  farmon,  loyihalash,  konstruktorlik, 
rejalashtirish,  mahsulot,  mehnat    normalari,  ishlab    chiqarish,  ishlab  
chiqarish    vositalari,  boshqarish  funksiyalari,  iqtisodiy  fynksiya,  ijtimoiy 
funksiya, ma’naviy-ma’rifiy funksiya, tashkiliy funksiY.
 
 
1. MENEJMENT FUNKSIYALARINING TAVSIFI, MOHIYATI VA 
MAZMUNI 
Har  qanday  menejment  funksiyasi  boshqaruv  xodimlarining  о‘ziga 
xos  faoliyatining  turidir,  mehnatning  kasbiy  taqsimoti,  boshqaruv 
sohasidagi  ixtisoslanish  natijasidir.  Ushbu  faoliyatni  о‘ziga  xosligi 
shundaki,  har  bir  funksiya  berilgan  maqsadni  bajarilishiga  yо‘naltirilgan. 
Shuning  uchun  u  о‘zining  mavjud  rolini  о‘ynaydi  va  boshqaruv 
xodimlarining umumiy faoliyatini tarkibiy qismi hisoblanadi. 
Funksiya  lotincha  “function”  sо‘zidan  kelib  chiqqan  bо‘lib,  bajo 
keltirish,  bajarish,  amalga  oshirish  ma’nosini  bildiradi.  Xorijiy  sо‘zlar 
lug‘atida  funksiya  faoliyat  darajasi,  majburiyat,  maqsad  va  rol  deb 
ifodalanadi.  
Dastlab  “funksiya”  va  “vazifa”  iboralarining  lug‘aviy  ma’nosi 
tо‘g‘risida: 
“Funksiya” - bu lotincha sо‘z bо‘lib, biror kimsa yoki narsaning ish,  
faoliyat doirasi, vazifasi degan  ma’nssharni  bildiradi. 
“Vazifa” - bu amalga oshirilishi, hal qilinishi lozim bо‘lgan masala,  
erishilishi    lozim    bо‘lgan,    kо‘zda    tutilgan    maqsad.    Yoki  biror-bir  
topshiriq,  xizmat,  yumush,  xizmat lavozimi,  mansab, amal demaqdir
31
. 
“Funksiya”  tushunchasi  “vazifa”  tushunchasiga  nisbatan  torroh 
ma’noga ega. Zero, funksiya faqat о‘z faoliyat doirasidagi vazifalarni о‘z 
ichiga  oladi.    Masalan,  marketologning  ishini  bajarish  korxona 
muhandisining  funksiyasiga  kirmaydi,  chunki  u  shu  bevosita  marketolog 
faoliyati  doirasidagi  yumushdir.  “Vazifa”  esa  о‘z  faoliyat  doirasidan 
tashqarida ham bо‘lishi mumkin. 
                                                           
31
 Qarang: О‘zbek tilininig izohli lug‘ati.  M.,  1981, T.,  II, 170-bet. 

---

89