О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov

Operatsiyalar  tadqiqoti  va  modellar
. О‘zining mohiyati  bо‘yicha,  
operatsiyalar    tadqiqoti    -    bu    ilmiy  tadqiqot  usullarini    tashkilotning 
operatsiyalar 
bо‘yicha 
muammolariga 
qо‘llashdir. 
 
Muammo  
qо‘yilgandan    sо‘ng,    operatsiyalar    tadqiqoti    bо‘yicha    mutaxassislar  
guruhi    vaziyat    modelini    ishlab    chiqadi.    Model    -    bu    voqelikni  
kо‘rsatish  shaklidir.  Odatda,  model  voqelikni  soddalashtiradi  yoki  uni  
abstrakt  ravishda  kо‘rsatadi.  Modellar  murakkab  voqelikni  tushinishni  
osonlashtiradi.  Masalan,  yо‘l kartasi  joylarda  fazoviy  о‘zaro  nisbatlarni  
tushunishni    yengillashtiradi.  Bu  modelsiz    kerakli    joyga    yetib    borish  
ancha  qiyin  bо‘lar  edi.  

---

39
 
 
Sinov    va    hatolar    usuliga    tayanishga    tо‘g‘ri    kelardi.    Xuddi  
shunday operatsiyalar  tadqiqotida  ishlab  chiqilgan  modellar  ham  kо‘rib  
chiqiladigan    о‘zgaruvchilar    sonini    boshqarishni    imkoni    bо‘lgan 
miqdorgacha qisqartirib, murakkab muammolarni  soddalashtiradi. 
Modelni    ishlab    chiqqandan    keyin    о‘zgaruvchilarga    miqdoriy 
qiymatlar  beriladi.  Bu  har  bir  о‘zgaruvchini  va  ular  orasidagi  nisbatni  
obektiv  holatda  taqqoslashga  va  ta’riflashga  imkon  beradi. Menejment  
fanining  muhim  tavsifi  -  bu  og‘zaki  mulohazalar  va ta’rifiy  tahlillarni  
modellar  va  sonli  qiymatlar  bilan  о‘zgartirishdir.  
Ehtimol, 
miqdoriy 
usullarning 
menejmentda 
qо‘llanishiga  
kompyuterlarning    rivojlanishi    eng    kuchli    turtki    bо‘ldi.    Kompyuter  
operatsiyalar  tadqiqotchilariga  voqelikka  juda  ham  yaqinlashadigan  va 
juda    aniq    bо‘lgan    yanada    murakkablashib    boradigan    matematik 
modellarni  yaratishga  imkon  berdi.