О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi e. D. Yusupov, Z. K. Kusharov



Download 3,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/312
Sana18.01.2022
Hajmi3,2 Mb.
#388324
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   312
Bog'liq
menejment nazariyasi (1)

 
2. ILMIY MENEJMENT MAKTABI 
 
«Menejment  nazariyasi»  turli  davrlarda  uziga  xos  kurinishlarda 
shakillanadi: 
1)  50-60  yillarda  boshqaruvning  tashkiliy  tarkibi  diqqat  markazda 
turgan bо‘lsa;  
2)  60-70 yillarda strategik rejalashtirish vujudga keldi;  
3)  80-yillardan  boshlab  esa  ilg‘or  g‘arb  firmalarida  strategik 
rejalashtirishdan strategik boshqaruvga о‘tildi. 
B  borasidagi  g‘oyalar  rivojlanishining  birinchi  bosqichi  teylorizm 
davri  (1885-1920  )  deb  atalib,  bu  davrning  eng  xos  g‘oyasi  ilmiy  asosda 
boshqarish  mumkin ekanligini targ‘ib qilinishidir.  Amerikalik   muhandis  
va    ixtirochi  F.  Teylor  (1856-1915)  “Ilmiy  menejment”  asoschisi 
hisoblanadi. Uning nazariyasi keyinchalik “Teylorizm” degan nom olgan. 
U  yaratgan    tizim  esa    ishchilarning  “siqib  suvini  olish”ning  ilmiy  tizimi 
deb  atalgan.  Bu  davrda  muhandislik  fanlari  g‘oyalarining  eng quyi  ishlab 
chiqarish  bо‘g‘iniga  singdirilishi  xos  bо‘lib,  keyinchalik  aynan  shunda 
teylorizmning cheklanganligi namoyon bо‘ladi. 
Asoschilari-  U.  Teylor,  I.B.  Frederik,  F.L.  Gilbertlar,  G.Gant, 
Emerson  va  boshqalar.  О‘z  nazariyasini  Teylor  ilmiy  boshqaruv  deb 
nomladi  va  bu  nom  bilan  shu  yо‘nalishda  о‘sha  davrda  izlanishlar  olib 
borgan bir qator tadqiqotchilar maktabi nomlana boshladi. 
F.  Teylor  talimotining  asosiy  mazmuni  -  yollanma  ishchilar 
unumdorligini oshirishda о‘ta  samarador va maqbul  usullarni  izlashdir. 


33
 
 
Uning  tamoyillariga  binoan: 
1.  mehnatning har bir jarayoni, uning kо‘lami va ketma-ketligi aniq-
puxta  ixgisoslashtirilishi shart; 
2.  har bir mehnat turi qat’iy vaqt oralig‘ida taqsimlanishi lozim; 
3.  har  bir  mehnat  jarayoni  va  hatto  har  bir  harakat  puxta  ishlab 
chiqilgan qoidalarga bо‘ysundirilgan bо‘lishi kerak; 
4.    yuqoridan  belgilab  bsrilgan  ish  usullari  va  qoidalarni  bajarish 
uchun doimiy talabchan nazorat amalga oshirilishi lozim; 
5.  ishchilar malakasi va saviyasiga qarab joy-joyiga qо‘yilishi shart; 
6.  boshqaruvchi  bilan  boshqariluvchi  mas’uliyatini  aniq  belgilash  va 
vazifalarini tо‘g‘ri taqsimlash shart. 
F.Teylor  nazariyasining  ilg‘orligi-  resurslarni,  energiyani  minimal 
sarfi  bilan  yuqori  unumdorlikni  ta’minlashga  qaratilgan  ekanligidadir. 
Bunga  erishish  maqsadida  ishlab  chiqarish  operatsiyalarini  alohida 
tashkiliy  qismlarga  ajratish  tavsiya  etilgan,  kuzatish  va  xronometraj
15
 
usullari  qо‘llanilgan.  Teylor  boshqaruv  organlari  funksiyalariga,  hisob 
tamoyillariga,  xodimni  tayyorlashga,  ishlarni  normalashtirishga  oid  bir 
qator boshqaruv tavsiyalarini ilgari surdi. 
F.  Teylorning  mehnatni  tashkil  etish  va  uni  boshqarish  borasidagi 
takliflari  ishlab  chiqarishga  tadbiq  etilganda  mehnat  unumdorligi  ikki 
baravarga  о‘sishiga  olib  kelgan.  Ayniqsa,  bunda  jarayonga  qо‘llagan 
xaronometraj usuli diqqatga sazavordir. 
F. Teylor nazariyasiga  kо‘ra  rahbar  va  mutaxassislarni  kam malaka  
talab    qiladigan    ijrochilik    mehnatidan    va    ularga    xos  bо‘lmagan  
vazifalardan  ozod qilish, ishchidan esa boshliqlarning barcha buyruqlarini 

Download 3,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   312




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish