O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi d. N. Mamedova, yu. Sh. Jurayeva gaz ta’minoti tizimi (o’quv qo’llanma) Qarshi – 2021 yil

21 – rasm. KGI 56 oqimli suv isitgichning sxemasi.

1 – suvning kirishi; 2 – gazning kirishi; 3 - blok-kranning suvli qismi; 4 - blok-kranning gazli qismi; 5- zapalnik; 6 – bimetallik plastina; 7 – yonish kamerasi; 8 – ilonizi simon quvurlar; 9 – kalorifer; 10 – tortishni to’xtatgich;11 - teskari tortishni qaytargich; 12 – tana; 13 – yondirgich; 14 – xavfsizlik klapani; 15 – prujina; 16 – gaz klapani; 17 – yondirgich krani; 18 – suvni chiqishi; 19 – membrana.

Shuning uchun suvning bosimi 0,05 MPa dan kam bo’lganda suv oqimi kamayib, naychalar qizib, qo’rg’oshin erib naychalar uzilish xavfi bor. Bunday isitgichlarda gaz yoqishdan oldin naychalar orqali suv oqizib qo’yiladi. Undan keyin yoqg’ichlar yondiriladi. Suv naychalari o’txona atrofida o’ralgan bo’lib, suv o’tish jarayonida isiydi.

Bunday isitgichlarda gaz yoqilgandan so’ng 1 – 2 daqiqadan keyin 50 - 60ºC dagi issiq suv olish mumkin. Bularda asosiy va zapalnik yondirgichlar bor. Bunday isitgichlar 0,2 – 1,25 issiqlik yuklamasigacha ishlaydi.

Bularda gaz yoqish sifati yonish mahsulotlaridagi uglerod oksidi CO ning miqdori bilan o’lchanadi va uning miqdori CO < 0,05% bo’lishi kerak. Yonish mahsulotlari mo’ri orqali chiqarib tashlanadigan suv isitgichlarni o’rnatish uchun ular o’rnatiladigan xonaning hajmi 7,5 m³ dan kam bo’lmasligi kerak. Bunday isitgichlar asosan turar joy binolarning oshxonalarida o’rnatiladi. Bu xonaning eshigi tagida 3 sm balandlikda tirqish bo’lishi kerak.Bunga sabab, yonish uchun havo kirib turishi kerak. Bundan tashqari xonada tabiiy chiqarish ventilyatsiyasi bo’lishi kerak va xonaning eshigi tashqariga ochilishi kerak.

SNIP bo’yicha gaz suv isitgichlarni vanna xonalarda o’rnatish mumkin emas. Bundan tashqari gaz suv isitgichlari yuqori qavatli binolarida besh qavatdan yuqori bo’lsa, o‘rnatish mumkin emas (yong’in va portlash xavfi bo’yicha).

Hajmli suv isitgichlar

Hajmli suv isitgichlar qatoriga avtomatik gaz suv isitgichlar AGV – 80, AGV – 120, AOGV -15 va oshxona suv qaynatgichlari kiradi.

AGV – 80, AGV – 120, AOGV -15 lar asosan shaxsiy tutar joy binolarida mahalliy isitish tizimlarida qo’llaniladi. Bu agregatlarda ya’ni AGV – 80 da isitgich suv hajmi 80 l, AGV – 120 da isitgich suv hajmi 120 l b’olib, ular suvni 80 - 90ºC gacha qizdirib berishi mumkin. Bularda asosiy va zapalnik yondirgichlar bor. Bundan tashqari ularda termopara va elektromagnit klapan bo’lib, ular alanga uchib qolganda gazni berkitib yong’inni va portlashni oldini oladi. Bundan tashqari ularda bimetallik termoregulyator bo’lib, ular yordamida suvning haroratini ma’lum darajagacha sozlash mumkin, ya’ni bu termoregulyatorlar suvning harorati ma’lum darajaga borganda gaz klapanni berkitib, asosiy yondirgichni o’chiradi.

Shundan so’ng suv asta sovib, ma’lum darajaga tushganda termoregulyator gaz klapanni avtomatik ravishda ochib asosiy yondirgichni yondiradi va suv yana isiydi. Qanday haroratda yondirgichni o’chirilishini uyda yashovchilar o’zlari sozlashlari mumkin.