O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi chirchiq davlat pedagogika instituti gumanitar fanlar fakulteti

Jonim fido bo‘lsun sening g‘amzang o‘qina necha kim,
Har necha qoshing egmasi o‘qdek bo‘yimni yo qilur”.
Ijodi. Sakkokiy shoirning taxallusi bo‘lib, tug‘ilgan eri, yili ham noma’lum. Venger turkiyshunos olimi YAnos Ekmanning qayd etishicha, Sakkokiy X1Vasrning ikkinchi yarmida tug‘ilgan va XV asrning birinchi yarmida vafot etgan. Sakkokiyning hayoti asosan Samarqandda o‘tgan. U ilk she’rlarini Amir Temur davrida yoza boshlagan bo‘lsa, ijodiy kamoloti Ulug‘bek saltanati yillariga to‘g‘ri keladi.
Sakkokiyning ijodiy merosi hajm tomondan kichik bo‘lsa ham, ammo mohiyati jihatidan kattadir. U o‘z salaflarining, qolaversa, Navoiyning ta’rifiga sazovor bo‘lganidan ham uning ijod ahli o‘rtasidagi yuksak mavqeini baholash mumkin. Albatta, Sakkokiyning shu qadar e’tiborga sazovor va mashhur shoir bo‘lib kamol topishida davrning ijtimoiy-siyosiy vaziyati, temuriylarning badiiy ijodga, ilm-fanga bo‘lgan e’tibori omil bo‘ldi.

Sakkokiy she’rlari o‘z davridagi ijod ahli g‘azallaridan shunisi bilan alohida aajralib turadiki, uning ma’shuqasi dunyoda tengsiz, unga monand bironta zot yo‘q. Buning tasdig‘i sifatida Bo‘yungdek butmadi bo‘ston aro sarvi ravon, ey jon misrasi bilan boshlanuvchi g‘azalini olib ko‘raylik.
G‘azalning birinchi baytidanoq bunday sarvqomat go‘zal nafaqat odamzod nasli orasida, hatto tabiatda ham yaratilmagan, uning yuzi singari go‘zallik gullar orasida ham hali bu olamga kelmagan:

Bo‘yungdek butmadi bo‘ston aro sarvi ravon, ey jon,
Yuzungtek ham ochilmadi chamanda guliston, ey jon.
Oshiq ma’shuqaga etishish uchun har qanday jabru jafolarga ham tayyor, jumladan:
O‘qunguzning bashoqinga ko‘ngul mushtoqu ko‘z oshiq,
Bular taloshmoqin bo‘ldi ul ikki ora qon, ey jon.
Ma’shuqaning tashqi qiyofasi tasvirida Sakkokiy go‘zal mubolag‘a yaratadi – yorning sochlari nafaqat oshiqni, balki butun Rum ahliga xuddi Habash lashkarining kuch-qudratichalik g‘orat etkazishi mumkin, agar shunday holat yuz bersa, “ko‘ngul mulkida” – oshiqning qalbida aslo omonlik bo‘lmaydi, uning qalbi junbushga keladi, vayron bo‘ladi: