O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti “Iqtisodiyot va turizm ” fakulteti

2.Soliqlarning turkumlanishi

Soliqlarni turkumlash – soliqlarni muayyan xarakterli belgilari, ya’ni undirish usullari, qo‘llaniladigan stavkalar turi, soliqlar imtiyozlari va hokazolar bo‘yicha guruhlashdir.

Soliqlarni turlari bo‘yicha turkumlashga bir necha belgilar asos qilib olingan. Xalqaro amaliyotda ikkita asosiy tasnif guruhlari qabul qilingan bevosita va bilvosita soliqlar. Ushbu guruhlar soliq solish obyektiga va to‘lovchi bilan davlat o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarga bog‘liqdir.

Bevosita soliqlar o‘z navbatida, real va shaxsiy bevosita soliqlarga bo‘linishi mumkin. Bevosita real soliqlar deganda shunday soliqlar tushiniladiki, ular mol-mulk yoki daromadlarning turli xillariga solinadi hamda obyektning haqiqatda keltiradigan daromadini hisobga olmasdan, uni taxminiy baholash asosida undiriladi. Hozirgi vaqtda real soliqlarning roli katta emas. Bevosita soliqlarga, masalan, yer solig‘i, hunarmandchilik solig‘i, pul sarmoyalari (qimmatli qog‘ozlar) daromadlariga solinadigan soliqlar kiradi.

O‘zbekiston Respublikasida soliqlarning turkumlanishining tasviri quyidagi 22-rasmda aks ettirilgan.