O`zbekiston Respublikasi Oliy va O`rta Maxsus Ta`lim Vazirligi Buxoro Davlat universiteti Iqtisodiyot va turizm fakul’teti Iqtisodiyot kafedrasi

     Insoniy kapitalni shakllanishining shart-sharoitlari. Insonni kapitalga 

aylanishinig o’ziga xos(tovar va puldan farqlangan holda) sub’ektiv va ob’ektiv 

shart-sharoitlari va sabablari: 

     1) Bilvositaliligi, ya’ni insonning o’zi bevosita kapitalga aylanmasdan,faqat 

uning ayrim fazilatlari(sog`ligi,bilimdonligi,barkamolligi va b.) kapialga aylanadi; 

    2)Shaxsiyatni kamsitilmasliligi(ixtiyoriyliligi),ya’ni majbur qilmaslik(odam 

savdosida majburlab kishini sotadilar yoki qulchilik davrida inson bevosita 

kapitalga aylanardi); 

     3) Ijtimoiy nafliligi, ya’ni o’zi bilan bir qatorda yana o’z oilasiga,ishlaydigan 

korxonasiga,yashayotgan mahallasi va hududiga hamda jamiyatga ham naf 

keltirishi lozim. 

    4) Iqtisodiy doromaddorligi va boshqalar. 

    5) Inson va inson kapitalining bir biridan ajralmaslik xususiyati.Ular uzviy 

bog`langan,ya’ni inson bor joyda uning kapitali ham mavjud bo’ladi.Insonni 

kapitalga aylanish chizmasini chizish haqida o’ylash lozim! 

    6) Shuningdek,kapitalning sifat jihatidan o’zgarishlari(moddiy ko’rinishi bilan 

bir qatorda uning nomoddiy ko’rinshlarini,ya’ni innovastion mahsulotlari va 

b.vujudga kelishi;qiymat shaklidan biznes shakliga aylanishi) hamda bilimlarga 

asoslangan(innovastion) iqtisodiyotni shakllanayotganligi va insonning iqtisodiy 

o’sishdagi rolini oshib borishi ham insonni kapitalga aylanishiga sabab bo’ldi. 

     7) Inson kapitalini shakllanishining shart-sharoitlardan biri mexnat xususiyati 

va mazmunini uzgarishidan xam boglikdir. 

---

19