O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
To’yinuvchi
 
tok
. 
Fotoelementning voltamper xarakteristikasini olish 
jarayonida anod bilan katod orasidagi potensial oshishiga qaramasdan anod 
tokining kattaligi o’zgarmas qolgan tok miqdoriga 
to’yinuvchi tok qiymati 
deyiladi. 
To’xtatuvchi potensial
. 
Fotoeffektning to’la to’xtatishini ta’minlovchi 
manfiy anod bilan katod orasidagi potensialga aytiladi. Anod bilan katod orasidagi 
manfiy potensial fotoeffekt natijasida vujudga kelgan foto elektronlarning kinitik 
energiyasi elektr maydon energiyasiga teng bo’lgn vaqtda sodir bo’adi, ya’ni

---

102 
t
U
e
m

2
2

(15.1) 
bu yerda, 
m
va 
e 
mos holda elektronning massasi va uning zaryadi, 
U
t
 
esa 
to’xtatuvchi potensial. Bu tenglamadan fotoelektronlarning maksimal tezligini 
topish mumkin. 
m
U
e
t



2

(15.2) 
15.3. Fotoeffektning qizil chegarasi 
Elektronning metalldan chiqish ishi moddaning tabiatiga bog’liq. U turli 
metallar uchun turli qiymatlar qabul qiladi. Fotonning energiyasi faqat elektronni 
moddadan ajratib chiqara olishga, ya’ni chiqish ishini bajarishga yetarli bo’lgan 
holni qaraylik: 
 
 
 
 
 
A
h
q


 
 
(15.4)

 
agar
v
 
=

c
ekanligini e’tiborga olsak,
A
c
h
q


(15.5)
bo’ladi.
Odatda, bu shart fotonning energiyasi kichik bo’lganda ro’y bergani 
uchun unga