O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
Agar (2.7) ifodani e’tiborga olsak, yupqa linza formulasini quyidagicha 
yozish mumkin:
 
D
b
a


1
1
(2.9) 
Sochuvchi linza uchun 
f
va 
b
masofa manfiy bo’ladi va yupqa linza 
formulasini quyidagicha yozish mumkin: 
f
b
a
1
1
1



(2.10) 
Linzalar yordamida tasvirlar hosil qilish. 
Linzalar yordamida tasvir 
hosil qilish quyidagi uchta nur yordamida amalga oshiriladi: 
1.
Linzaning bosh optik o’qiga parallel ravishda yo’nalgan va linzada 
singandan so’ng fokusdan o’tuvchi nur (2.11-rasm, 1 nur bo’ladi). 
2.
Linzaning optik markazidan o’tuvchi va o’z yo’nalishini o’zgartirmay 
saqlovchi nur (2.11-rasmda 2 nur). 
3.
Linzaning birinchi fokusdan o’tuvchi va linzada singandan so’ng uning 
bosh optik o’qiga parallel ravishda yo’naluvchi nur (2.11-rasmda 3 nur 
hosil bo’ladi). 
2.12-rasmda 
h
o’lchamli jismning yig’uvchi linza yordamida hosil 
qilingan tasviri 
H ko’rsatilgan
. Tasvir o’lchami 
h
ning jism o’lchami 
H
ga 
nisbati bilan aniqlanadigan fizik kattalik 
linzaning
kattalashtirish
K deyiladi. 
Demak, 
h
H
K

(2.11) 
2.11-rasm. Qavariq linzada tasvir yasash. 

---

27 
2.12-rasm.Linzaning kattalashtirishi. 
Sochuvchi linzalar yordamida tasvirlar hosil qilish yuqorida 
ta’kidlangan nurlarni davom ettirish yo’li bilan hosil qilinadi (21-rasm). 
Murakkab texnik muammolarni yechish maqsadida ba’zan bir vaqtning 
o’zida ham yig’uvchi, ham sochuvchi linzalar majmuasidan foydalaniladi.