O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti «Tasdiqlandi»

8-mavzu. Miqdoriy analiz usullari
Miqdoriy analiz usullari. Tortma (gravimetrik) analiz va unga qo’yilgan talablar. Hajmiy analizning mohiyati. Eritma kontsentratsiyasini ifodalash usullari va hajmiy analiz natijalarini hisoblash. Kislota-asosli titrlash. Indikatorlar nazariyasi. Indikatorlarni tanlash. Titrlash egri chiziqlari. Kuchli kislotalarni kuchli ishqor bilan titrlash egri chiziqlari. Kislota asos titrlash uchun standart ishchi eritmalarni tayyorlash.
9-mavzu. Titrlash usullari. Fizik-kimyoviy metodlar.
Oksidlanish-qaytarilish titrlash usullari. Oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalari asosida titrlash (permanganatometriya, xramotometriya, yodometriya, bromatometriya). Oksidlanish-qaytarilish potentsiallari.
Kompleksonometrik titrlash usullari. Kompleks birikmalarining hosil bo’lish mexanizmi. Koordinatsion birikmali eritmalarda muvozanat, eritmadagi koordanatsion birikma muvozanatiga haroratning ta’siri. Shartli barqarorlik konstantasi. Cho’ktirish va kompleks hosil qilish usullari. Umumiy tavsifi.
Fizikaviy va fizik-kimyoviy usullarini tavsifi. Potentsiometriya, kulonometriya, voltamperometriya analizining optik metodlari. Fotometriya. Asosiy yorug’likning eritmalarga yutilishi. Lambert-Ber qonuni.
10-mavzu. Organik birikmalarning klassifikatsiyasi.
Organik birikmalarn klassifkatsiyasi va organik birikmalarni nomlashning asosiy printsiplari. Izomeriya. Gomologiya va gomologik qator. Asosiy funktsional guruhlar.
Uglevodorodlar. To’yingan, to’yinmagan va atsetilen uglevodorodlar. Alkanlarning gomologik qatori. Nomenklaturasi, izomeriyasi. Alkanlarning tabiiy manbalari. Alkanlarni olishning kimyoviy usullari va ularning xossalari: galogenlash (xlorlash, bromlash, yodlash, ftorlash, nitrolash, sulfoxlorlash, sulfooksidlash, oksidlash. Radikal reaktsiyalarning tanlovchanligi va alkil radikallarning nisbiy barqarorligi. Termik va katalitik kreking. Alkanlarning o’simlik va hayvonat dunyosiga ta’siri.
Alkenlar. Alkenlarning gomologik qatori. Nomenklaturasi, izomeriyasi (uglerod atomi tuzilishi, qo’shbog’ning holati). qo’sh bog’ning tabiati. Fazoviy izomeriya (nomlashda tsis-, trans- va Z-, E-sistema). Alkenlarni olish usullari. Elektrofil birikish. Stereo- va regioselektiv reaktsiyalarning mexanizmlari haqida umumiy tushuncha. Galogenlash, gidrogalogenlash. Markovnikov qoidasi. Xarash qoidasi bo’yicha vodorod bromidning birikish, gidratlanish reaktsiyalari. Alkenlarni gidrogenlash. Alkenlarni kaliy permanganat va kislota peroksidlari bilan oksidlash. Borgidridning birikishi. Alkenlarni ozonlash. Alkenlarning xalq xo’jaligida qo’llanishi.
Alkinlar va alkadienlar. Alkinlarning gomologik qatori. Nomenklaturasi. Izomeriyasi. Uch bog’ning tabiati. Alkinlarga elektrofil birikish. Alken va alkinlarning reaktsiyaga kirishish Qobiliyatini taqqoslash. Galogenlash, gidrogalogenlash, gidratlanish (Kucherov reaktsiyasi).
Tsikloalkanlar. Xalqaning katta-kichikligi bo’yicha tsikloalkanlarni sinflash. Tsikloalkanlarda izomeriya: xalqa o’lchami, soni va O’rinbosarlarning o’zaro holati, fazoviy izomeriyasi. Burchak va torsion kuchlanish haqida tushuncha, kichik xalqali tsikloalkanlarning o’ziga xosligi, tsiklogeksanning konformatsiyalari. Kimyoviy xossalari (o’rtacha va kichik xalqali tsikloalkanlarning reaktsiyaga kirishish qobiliyatini taqqoslash).
11-mavzu. Polimer moddalarning olinishi va xossalari.
Polimerlanish reaktsiyalari. Monomerlarning turlari. Polimerlarning o’ziga xos xususiyatlari. Polimerlanish darajasi. Polimer eritmalarning qovushqoqligi. Polimerlarning ishlatilish sohalari. Respublikamizda polimerlar ishlab chiqarish jarayonlarining texnologik tizimlari. Polietilen, polipropilen, nitron tolasi va boshqalar.
12 -mavzu. Aromatik uglevodorodlar
Aromatik uglevodorodlar. Benzol, uning elektron va fazoviy tuzilishi. Kekule formulasi. Benzolda aromatik sistemaning barqarorlik energiyasi (mezomer energiyasi). Aromatiklik. Xyukkel qoidasi. Di- va polixalqali aromatik uglevodorodlar: naftalin, antratsen, fenantren va ularning inson organizmiga va ekologiyaga ta’siri. Elektrofil almashinish reaktsiyalari: galogenlash, nitrolash, alkillash, atsillash, sulfolash. Elektrofil almashinish reaktsiyasining mexanizmi. Elektrofil almashinish reaktsiyasida yo’naltirish qoidasi. Benzol va uning gomologlarini gidrogenlash va oksidlash.