O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

 
12.Idiomatik so‘zlar – ko‘chma ma’noda qo‘llaniluvchi birliklar. M: 
latta – bo‘sh odam; terladi – ishlamadi
. 
Eslatma:
So‘zlar eskirgani kabi qo ‘shimchalar ham eskirishi mumkin .
Qadimgi o‘zbek tilida tushum kelishigi -i(g); -i(g‘) shakli (evig achti –
eshikni ochdi); jo‘nalish kelishigi (-ra, -ru, -garu, -karu, -qaru) bo‘lgan. 
M: Evgaru kirdi – uyga kirdi. Shuningdek, -i(n) qo‘shimchali vosita 
kelishigi bo‘lgan. M: eligin tutdi – qo‘li bilan ushladi.
 
Savol va topshiriqlar: 
1.Ona tilining nofaol leksikasi o‘z ichiga nimalarni qamrab oladi? 
2.Neologizmlar (yangi paydo bo
‘
lgan so
‘
zlar) haqida ma’lumot bering. 
3.Hissiy-ta’siriy jihatdan ona tili leksikasi deganda nimani tushunasiz? Fikringizni 
misollar orqali bayon qiling. 
4.Umumiste’moldagi hissiy-ta’siriy bo
‘
yoqsiz va bo
‘
yoqdor so
‘
zlar nima? Misollar 
keltiring. 

---

172 
Testlar 
1.Oftob kirmagan uyga tabib kiradi. Xalq maqolida ma’no ko
‘
chishning qaysi turi 
ishtirok etganini aniqlang.
A. Metafora B. metonimiya C. sinekdoxa D. vazifadoshlik 
2.Qaysi bandda antroponimlarga misollar berilgan?
A. Arslon, Bo
‘
ri B. lola, ra’no C. to
‘
rtko
‘
z, bo
‘
ribosar D. Orol, Balxash 
3.Izg
‘
irinda shaftoli qoqib o
‘
tirganingdan keyin sen kasal bo
‘
lmay, men kasal 
bo
‘
laymi? Ushbu gapda qo
‘
llangan “shaftoli qoqmoq” iborasi qanday ma’noni 
bildiradi?
A. Vaqtni befoyda ishlarga sarf etmoq B. sovuq qotmoq C. va’z o`qimoq
D. o