O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

tashqi  faktorlar 
ta’sirida  bo‘lishi  mumkin.  Ba’zan  esa  har 
ikki  faktor  ham  bir  yo‘la  ta’sir  qilishi  mumkin.  Masalan,  o‘zbek  tilida  /o/ 
fonemasining  hosil  bo‘lishida  ikki  fikr  mavjud.  O‘zbek  tilidagi  ichki  fonetik 
faktorga  asoslangan  qarash  /o/  fonemasi  /a/  fonemasining  lab  va  chuqur  til  orqa 
undoshlaridan  keyin  kelib,  /o/  -lashganini  ko‘rsatadi.  Boshqa  tashqi  faktorga 
asoslangan  qarash  o‘zbek  tilidagi  /o/  fonemasi  fors-tojik  tilining  ta’siri  ostida hosil 
bo‘lgan  deb  hisoblaydi.  Shevalar  orfoepik,  grammatik  va  leksik  normalardan 
tashqarida  bo‘lgani  tufayli  ularda  turli  o‘zgarishlar  saqlanib  qoladi  va  asta-sekin 
adabiy tilga  ham ko‘chadi.  

---

73