O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

qiyosiy-tarixiy 
fonetika 
deb ataladi.  
Tillardagi,  ko‘pincha  qarindosh  tillardagi  (slavyan,  german,  roman,  turkiy 
tillari  kabi)  tarixiy-fonetik  o‘zgarishlar  natijasida  so‘zlardagi  etimologik  va 
geneologik,  ya’ni  kelib  chiqishi  jihatdan  o‘xshashlik  va  farqlarni  qiyosiy-tarixiy 

---

72 
 
 
fonetika  aniqlab  beradi.  Keyinchalik  qardosh  va  qardosh  bo‘lmagan  tillardagi 
tarixiy-fonetik  o‘zgarishlarni  va  hozirgi  fonetik-fonologik  o‘xshashlik  va  farqli 
alomatlarni  o‘rganish  natijasida  tipologik  va  qiyosiy-tipologik  fonetika  hamda 
fonologiya sohalari vujudga keldi. Umuman tildagi rivojlanish qonuniyatlari singari, 
tarixiy-fonetik  va  fonologik  o‘zgarishlarni  o‘rganishdagi  fonetik  va  fonologik 
qonuniyatlar ham quyidagicha turlarga bo‘linishi mumkin:  
 
  
Fonetik  va  fonologik  qonuniyatlar  tildagi 
ichki 
va  boshqa  tillar  bilan  aloqa 
natijasida  bo‘luvchi  –