O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

                       Iboralarning shakl va ma’no munosabatiga ko‘ra turlari 
        Leksikada  bo‘lgani  kabi  frazeologiyada  ham  lisoniy-semantik  munosabat 
amal qiladi.   
     
Frazeologik  sinonimiya.
  Ma’nodoshlik  hodisasi  frazeologizmlarda  ham 
mavjud.  Frazeologizmning  ma’nodoshlik  paradigmasida  birliklar  ifoda  semalari 
darajasiga  ko‘ra  farqlanadi:  [yaxshi  ko‘rmoq]  –  [ko‘ngil  bermoq],  [yer  bilan 
yakson  qilmoq]  –  [kulini  ko‘kka  sovurmoq],  [ipidan  ignasigacha]  –  [miridan 
sirigacha],  [qilidan  quyrug‘igacha]  va  h.  Ma’nodosh  frazeologizmlarning  atash 
semasi  bir  xil  bo‘ladi.  Masalan,  [ipidan  ignasiga]  –  [miridan  sirigacha],  [qilidan 
quyrug‘igacha]  kabi  iboralarida  «butun  tafsiloti  bilan»  atash  semasi  umumiy. 
Ammo  ular  uslubiy  xoslanganlik  va  bo‘yoqdorlik  darajasini  ifodalovchi  semalari 
bilan farqlanadi. 
 
Sinonim  frazeologizmlarni  frazeologik  variantdan  farqlash  lozim.  Sinonim 
iboralarda  ayni  bir  so‘z  bir  xil  bo‘lishi  mumkin.  Lekin  qolgan  so‘zlar  sinonim 
leksemaning  ko‘rinishlari  bo‘lmasligi  lozim.  [Jonini  hovuchlab]  va  [yuragini 
hovuchlab]  iboralarida  bir  xil  so‘z  mavjud.  Ammo  [jon]  va  [yurak]  so‘zlari 
sinonim  leksema  ko‘rinishi  emas.  [Ko‘ngliga  tugmoq]  va  [yuragiga  tugmoq] 
iboralari frazeologik  variant. 

---

180