O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti axmedova Dildora Bahodirovna

Frazeologik  antonimiya.
  Zid  ma’noli  antonimlar  bir-biriga  teskari 
tushunchani  ifodalaydi.  Misollar:  [ko‘ngli  joyiga  tushdi]  –  [yuragiga  g‘ulg‘ula 
tushdi], [qoni qaynadi] – [og‘zi qulog‘iga  yetdi]. 
 
Frazeologik  omonimiya.
  Frazeologizmlar  omonimik  munosabatda  ham 
bo‘lishi  mumkin.  Misollar:  [so‘z  bermoq  I]  (“va’da  bermoq”),  [so‘z  bermoq  II] 
(“gapirishga  ruxsat  bermoq”),  [boshga  ko‘tarmoq  I]  (“ardoqlamoq”),  [boshga 
ko‘tarmoq  II]  (“to‘polon  qilmoq”),  [qo‘l  ko‘tarmoq  I]  (“ovoz  bermoq”),  [qo‘l 
ko‘tarmoq II] (“urmoq”). 
    Frazeologizmdagi  darajalanish,  giponimiya,  funksionimiya,  iyerarxionimiya 
kabi semantik munosabatlar o‘z tadqiqotini kutmoqda. 
         Tilshunoslikning  lug‘at  tuzish  masalalarini  ilmiy  tadqiq  qiluvchi  va  lug‘at 
tuzish bilan shug‘ullanuvchi sohasi leksikografiya (gr.lexikos  – so‘z, so‘zga oid va 
grapho  –  yozaman)  yoki  lug‘atchilik  deyiladi.  Maqsad  va  vazifasiga  ko‘ra 
leksikografiya ikkiga bo‘linadi: 
 
a) ilmiy leksikografiya lug‘atchilikning  nazariy  masalasi bilan shug‘ullanadi; 
 
b) amaliy leksikografiya bevosita lug‘at  tuzish ishi bilan mashg‘ul bo‘ladi. 
 
Leksikografiya  muhim  ijtimoiy  vazifani  bajaradi.  Bular  quyidagilarda 
ko‘zga tashlanadi: 
1)ona tilini va boshqa tillarni o‘rgatish; 
2)  ona tilini tasvirlash  va me’yorlashtirish; 
3)  tillararo  munosabatlarni ta’minlash; 
4) til  leksikasini ilmiy  tekshirish va talqin qilish. 
 
Lug‘at  maqsadi va mo‘ljaliga  ko‘ra ikkiga bo‘linadi: 
a)
 
umumiy lug‘at;                              b)maxsus lug‘at. 
Umumiy  lug‘at  keng  o‘quvchilar  ommasiga,  maxsus  lug‘at  esa  tor  doiradagi 
kishilar – alohida soha mutaxassisiga  mo‘ljallangan  bo‘ladi. 
 
Har ikkala tur lug‘at ham o‘z o‘rnida yana ikkiga bo‘linadi:  
1)
 
ensiklopedik lug‘at;                            2)filologik lug‘at.  
        Demak,  lug‘atni  umumiy  ensiklopedik  lug‘at  va  maxsus  ensiklopedik  lug‘at, 
umumiy  filologik  lug‘at  va  maxsus  filologik  lug‘atga  bo‘lib  o‘rganish  maqsadga 
muvofiq va qulay.