O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti

55\* MERGEFORMAT ()
ko`rinishda mulohaza yuritiladi.
kesmani nuqtalar bilan teng n ta bo`lakka bo`lamiz . Bunda har bir bo’lakning uzunligi , ga teng bo’ladi (1.1-chizma).
bo`lganda f(x) funksiya qiymatlarini deb belgilaymiz.
(5) fomulaning o`ng tomonidagi yig`indini deb, quyidagi ikkita formulani hosil qilamiz:
66\* MERGEFORMAT ()
77\* MERGEFORMAT ()
Integral ostidagi f(x) funksiyaning nuqtalardagi qiymatlarini lar bilan belgilaymiz va quyidagi yig’indilarni tuzamiz:





1.1-chizma 1.2-chizma
Bu yig’indilarni har biri f(x) funksiya uchun kesmada integral yig’indi bo’lib, ular uchun quyidagi taqribiy formulalarni yozish mumkin:
88\* MERGEFORMAT ()
99\* MERGEFORMAT ()
Bu formulalar to’g’ri to’rtburchaklar formulasi deyiladi.
1.1-chizmada quyidagilar tasvirlangan: agar f(x) musbat va o`suvchi funksiya bo`lsa, u holda (6) formula “ichki” to`g`ri to`rtburchaklardan tuzilgan zinapoyasimon shaklning yuzini tasvirlaydi. (7) formula esa “tashqi” to`rtburchaklardan tuzilgan zinapoyasimon shaklining yuzini tasvirlaydi. Integralni to`g`ri to`rtburchaklar formulasi bilan hisoblashda qilingan xato n son qancha katta (ya`ni bo`linish qadami h qancha kichik) bo`lsa borishi bilan (3) va (4) formulalar aniqroq bo`la boradi, ya`ni da va da ular aniq integralning haqiqiy qiymatini beradi.
Misol-2.
integralni to`g`ri ro`rtburchaklar formulasidan foydalanib 0.0001aniqlikda hisoblang.
Yechish. [2;10] kesmani teng n=8 ta bo`lakka bo`lamiz. U holda bo`ladi. Integral ostidagi funksiya qiymatlari jadvalini tuzamiz:

X		X