O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti dorivor o’simliklar agroekologiyasi va introduksiyasi kafedrasi

Kurs ishining dolzarbligi Ushbu dastur urug’chilikning ilmiy asoslari va asosiy qonunlari, tuproqning suv, havo, issiqlik oziq rejimlari va ularni boshqarish usullari, begona o’tlar va
ularga qarshi kurash choralari, erga ishlov berish, ekinlarni ekish usullari, almashlab ekish, urug’chilik tizimi, tajriba o’tkazish uslublari, dala tajribasi uslubiyatining asosiy elementlari, ilmiy tajribalarni rejalashtirish, qo’yish, variantlar va takrorlashlarni joylashtirish usullari, fenologik kuzatishlar va hisobga olish, tadqiqo’t natijalarini umumlashtirish, ularni statistik tahlil qilish kabi masalalarni qamraydi.
Kurs ishining maqsadi. Fani o’qitishdan maqsad talabalarga erlardan oqilona foydalanish, tuproq unumdorligini saqlash, oshirish, begona o’tlarning biologik xususiyatlarini hisobga olgan holda kurash choralarini to’g’ri amalga oshirish, erlarga sifatli ishlov berish, ekinlarni navbatlab ekish va dehqonchilik tizimini ilmiy asosda tashkil etish, qishloq xo’jaligi ekinlarini etishtirishning agro’texnik usullarini takomillashtirish va navlarni yaxshilashga qaratilgan ilmiy tadqiqod ishlarini o’tkazish, eng samarali agro’texnik usullarni va navlarni ishlab chiqarishga joriy etish uslublarini o’rgatishdan iborat.
Kurs ishining vazifasi. Kurs ishining asosiy vazifasi erlardan oqilona foydalanib tuproq unumdorligini oshirish, begona o’tlarga qarshi oldini oluvchi, agro’texnik va kimyoviy kurash choralarini uyg’unlashgan holda olib borish, erlarga ishlov berish, ekinlarni ekish usullari, almashlab ekish, dehqonchilik tizimi, ilmiy tadqiqod ishlarini o’tkazish bo’yicha ko’nikmalar hosil etishdan iborat.

I BOB Ikki uyli gazanda o'simligining morfologiyasi


Ilmiy nomi: Laportea canadensis
Крапива двудомная
Oila: Urticaceae (qichitqi o'ti)

1-rasm. Ikki uyli gazanda o'simligi
Yog'och o'ti yoki qichitqi o'ti - bir oz qiyshiq poyasi bo'lgan 60-120 (150) sm keladigan ko’p yillik o’t o’simlik ko'p yillik o'tsiz o'simlik bo'lib, tuklar bilan qurollangan. Gullari mayda, och yashil rangda, barg qoʻltigʻidan chiqadigan panikulalarda joylashgan mayda toʻdalarda; staminat gullari klasterlari pistillatli gullar ostida joylashgan. May-avgust oylarida gullaydi. Barglari navbatma-navbat joylashgan, uzun novdasimon, keng tuxumsimon, uchi uchli, qoʻpol tishli. Yosh barglar odatda ajin va tukli bo'ladi. Barglarning tagida ingichka stipulalar mavjud. Poya va barglarda kaltsiy karbonat kristallarini o'z ichiga olgan mayda oq nuqta (tsistolitlar) paydo bo'ladi. Poyasi va barglari kostik tirnash xususiyati beruvchi tuklar bilan qoplangan.(1-rasm).
Qichitqi o'ti - oddiy qichitqi o'ti, bog 'qichitqi o'ti va bu o'simliklarning duragaylariga berilgan nom. Dastlab Shimoliy Evropa va Osiyoning sovuqroq mintaqalaridan bo'lgan bu o'tli buta bugungi kunda butun dunyoda o'sadi. Qichitqi o'ti azotga boy tuproqda yaxshi o'sadi, iyun-sentyabr oylarida gullaydi va odatda 2-4 fut balandlikka etadi. Poyalari tik va qattiq. Barglari yurak shaklida, ingichka tishli va uchlari toraygan, gullari sariq yoki pushti. Butun o'simlik mayda qattiq tuklar bilan qoplangan, asosan barglar va poyaning pastki qismida bo'lib, teginish paytida qichitqi kimyoviy moddalarni chiqaradi.