O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

15-rasm. To‘pni oyoqda “to‘xtatib” fint qilish. 
Sherik  to‘pni  uzatgandan  keyin  “to‘xtatib”  aldash  harakatini  bajarishda  bir 
oyoqqa  tayanch  holatga  o‘tib,  to‘xtatuvchi  oyoq  to‘p  kelayotgan  tomonga  uzatiladi. 

---

 
45 
Raqib to‘pni qabul qilib olayotgan o‘yinchiga hujum qiladi. Ana shu paytda o‘yinchi 
to‘pni to‘xtatish o‘rniga, o‘tkazib yuboradi-yu, 80
o
 ga aylanib, yana egallab oladi. 
To‘pni olib qo‘yish 
Asosan  raqib  to‘pni  olib  ketayotganda  yoki  qabul  qilib  olayotganda  undan 
to‘pni  olib  qo‘yishga  harakat  qilinadi.  To‘pin  olib  qo‘yishning  samarali  chiqishi 
futbolchining vaziyatni baxolash qobiliyatiga, ya’ni raqibgacha va to‘pgacha bo‘lgan 
masofani,  ularnig  harakatlanish  tezligini,  o‘yinchilar  qanday  turganligini  va  h.k.  ni 
aniq  mo‘ljallay  bilish,  qobiliyatiga  bog‘liq.  Raqibga  yaqinlasha  borayotib  yoki 
ungacha  bo‘lgan  oraliq  masofani  saqlab  turib,  raqib  to‘pni  sal  o‘zidan  
uzoqlashtirganda  unga  hujum  qilish  kerak.  Ana  shu  paytda  hujum  qilgan  o‘yinchi 
otilib borib, to‘pni tepib, to‘xtatib yoki raqibni elka bilan turtib, to‘pni tortib oladi. 
To‘p  olib  qo‘yish  ikki  xil  bo‘ladi:  to‘la  olib  qo‘yish  va  chala  olib  qo‘yish. 
To‘lasida olib qo‘yuvchining o‘zi yoki uni sherigi to‘pni egallab oladi. CHalasida esa 
to‘pni  ma’lum  masofaga  tepib  yuboriladi  yoki  yon  chiziqdan  chiqarilib  yuboriladi. 
Bunda  to‘pni  raqib  egallab  olsa  ham  uni  hujum  qilish  harakatiga  halaqit  beradi  va 
himoyani oqilona qayta tuzib olish uchun vaqtdan yutiladi. Raqibni hujum sur’ati va 
shubhasini o‘zgartirishga majbur bo‘ladi.  
Murakkab  o‘yin  vaziyatlarida  to‘pni  olib  qo‘yish  maqsadida  tashlanib  olib 
qo‘yish,  sirpanib  olib  qo‘yish  degan  murakkab  usullar  qo‘llaniladi.  To‘pni  olib 
qo‘yishning tasnifi 6-chizmada ko‘rsatilgan.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
46