O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

 
4-chizma. To‘pni olib yurish tasnifi 
Oyoq  bilan  to‘p  olib  yurish.  To‘p  olib  yurishning  bu  asosiy  uslubi  yugurish 
(goho  yurish)  hamda  to‘pga  oyoq  bilan  turli  usullarda  zarba  berib  borishning  birga 
qo‘shilganidir.  Yugurish  va  to‘pga  oyoq  bilan  zarba  berish  texnikasining  Tahlili 
alohida-alohida    yuqorida  berilgan.  SHuning uchun to‘p olib  yurishning  eng  muhim 
detallari va xususiyatlariga to‘xtalib o‘tamiz. 
Olib yurish  
 
          
O
yoq y
uzi
 t
ashqi
 qi
sm
i b
il
an
 
  
O
yoq yuz
i i
chki
 qi
sm
i bi
la
n 
 
 
O
yoq bi
lan 
 
 
O
yoq yuz
i t
ashq
i qi
sm
i b
il
an 
 
 
O
yoq kaf
ti
 i
ch
ki
 t
o
m
oni
 bi
lan 
 
 
O
yoq bi
lan 
 
 
K
al
la
 bi
lan 
 
 
Peshona
 bi
lan 
 
 
To‘g‘ri chiziq bo‘ylab, yoylar bo‘ylab harakat tezligi va yo‘nalishni o‘zgartirib 
 

---

 
40 
To‘p olib ketayotganda taktik vazifalarni kelib chiqib to‘pga har xil kuch bilan 
zarba  beriladi.  Kattaroq  masofani  bosib  o‘tish  kerak  bo‘lsa,  to‘pni  o‘zidan  10-12  m 
uzoqlashtirib yugiriladi. Bunda raqib qarshilik ko‘rsatsa, to‘pni olib qo‘yish mumkin. 
SHuninig uchun to‘pni uzluksiz nazorat qilib borish va 1-2 m dan ortiq uzoqlashtirib 
yubormaslik kerak. Shuning bilan birga to‘pga tez-tez zarba beraverish ham to‘p  olib 
yurish tezligini kamaytirib yuborishini unutmaslik kerak. 
Ko‘rilgan  ikkala  holda  ham  zarba  berish  uchun  maxsus  silkinch  harakatlar 
qilishning zarurati yo‘q. Orqada oyoqda depsinish zarba berish uchun tayorlov fazasi 
bo‘ladi.  Tayanch  oyoq  to‘pning  yonginasiga  qo‘yiladi.  Silkinch  oyoq  to‘p  tomon 
harakat qilib zarba beradi. 
To‘p olib yurishning o‘yindan eng ko‘p qo‘llaniladigan bir nechta turi bor. Ular 
bir-biridanzarba berish usuli bilangina farq qiladi (13-rasm). 
Oyoq  yuzini  o‘rta  qismi  bilan  va  oyoq  uchi  bilan  to‘p  olib  ketilayotganda 
asosan to‘g‘ri chiqli harakat qilinadi. Oyoq yuzining ichki qismi bilan olib yurishyoy 
bo‘ylab harakatlanish imkonini beradi. Oyoq kaftini ichki tomonibilanto‘p olib yurish 
harakat yo‘nalishini keskin o‘zgartirishga imkon beradi. Oyoq yuzining tashqi qismi 
bilan  to‘p  olish  yurishni  universal  usuldeb  hisoblasa  bo‘ladi.  Bu  usul  to‘g‘richiziq 
harakatqilish, yoy bo‘ylab harakatlanish va yo‘nalishni o‘zgartirish imkonini beradi.