O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

egallang!- deb xitob qilgan payg‘ambarimiz. – Ilm sahroda do‘st, hayot 
yo‘llarida tayanch, yolg‘izlik damlarida – yo‘ldosh, baxtiyor daqiqalarda 
–  rahbar, qayg‘uli onlarda  –  madadkor, odamlar orasida  –  zebu-ziynat, 
dushmanlarga  qarshi  kurashda  -  quroldir”.  SHuning  uchun  ilm  olish 
yo‘lida  har  qanday  riyozat  bo‘lsa  ham  kishi  undan  qaytmasligi  kerak. 
Ilm-hunar  o‘rganish  mashaqqatdir.  Ammo  inson  o‘z  irodasi,  aql-
zakovati  bilan  unga  intilmog‘i  lozim.  “Ilmu  hunarni  Xitoydan  bo‘lsa 
ham borib o‘rganinglar”, deydi (126-hadis) Muhammad payg‘ambar. 
Ilm–bu ma’rifat, fazilat. Ilm jamiyat musaffoligining belgisidir. Ilm- 
ma’rifat  bor  joyda  diyonat  bor.  Agar  ilm  susaysa  –  jaholat,  nodonlik 
kuchayadi. Ilmsiz mamlakatda fitnalar kuchayadi, qotillik avj oladi. 
Ilm  susaysa  nopoklik,  fohisha  zo‘rayadi.  Bu  borada  hadislarda: 
“Ilmning susaymog‘i – jaholatning kuchaymog‘i, zinoning avj olmog‘i, 
xotinlarning  ko‘paymog‘i  –  erkaklarning  ozaymog‘i”,  -  deyiladi  (36-
hadis). 
Ilm,  xikmat  jamiyatdagi  ma’naviyat  manbai.  SHuning  uchun  ilm 
o‘rganib uni tarqatish avj olsa  fitnalar, haraj  (qotillikning) oldi olinadi. 
Hadislarda  ulamolar  ilm  o‘rganib,  ilm  tarqatishga  kirishsinlar, 
bilmaganlarga o‘rgatsinlar. Zero, ilm sir tutilsa, halokat boshlanadi, deb 
aytilgan.  Shu  bilan  birga  ilm  faqat  birovlar  mulki  emas,  u  butun 
mo‘minlarning  ma’naviy  mulkidir.  Ilmni  sir  tutish,  uni  tarqatmaslik 
jamiyatni  halokatga  olib  keladi.  Hadislarning  o‘zidek  ilm,  xikmat  ham 
umumbashariyat mulki bo‘lmog‘i lozim. 
Hadislarning  qimmatli,  insoniy  va  axloqiyligi  shundaki,  ularda 
barcha masalalar holisona  ifodalangan. Ularda ta’limning hozirgi ko‘p 

---