O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti



Download 2,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet177/192
Sana24.09.2021
Hajmi2,03 Mb.
#184336
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   192
Bog'liq
jismoniy mashqlar fiziologiyasi va biomexanikasi

Yuqori sport natijasi mahorat (ustalik) ko’rsatkichi.  Bu ko’rsatkich hamma 
harakatlarning maqsadi, aniqligi va tejamkorligiga bog’liq. 
Mahoratning yana bir ko’rsatkichiga natijalarning mustahkamligi kiradi, ya’ni 
turli sharoitda mashqlarni dadil bajarish. Mustahkamlikning yuqori darajasiga yetish 
uchun halaqit beradigan ta’sirotlar bilan kurashish kerak. 
Sport tayyorgarlikning yuqori darajasiga tejamkorlik va mustahkamlik kiradi, 
bu  xossalar  sportchining  hamma  xususiyatlarida  krinishi  mumkin  (masalan, 
jismoniy, texnikaviy, taktik, psixologik va nazariy tomonidan). Jismoniy mashqlar 
qo’yilgan  vazifasiga  qarab  quyidagi  gruppalarga  bo’linadi:  1)  kinematik 
strukturalarning  mustahkamligi  bilan  bajariladigan  mashqlar  (teskari  ta’sirotlarga 
chidamli harakatlar). Kinematik struktura  deb ma’lum shakl va harakatlarga ega 
bo’lgan  mashqlarni  bajarish:  gimnastika,  akrobatika,  suvga  sakrash,  konьkida 
figurali  uchish);  2)  dinamik  strukturaning  mustahkamligi  bilan  bajariladigan 
mashqlar (natijani maksimal miqdorini o’lchash; yengil va  og’ir atletika, aktiv sport 
harakatlari;  3)  sport  harakatlarning  variativligi    bilan  bajarilgan  mashqlar 
(o’zgaruvchan  sharoitda  oxirgi  sifat  effekti  bilan  bajarilishi;  bellashuv,  sport 
o’yinlar).    1  va  2nchi  gruppada  mashqlar  deyarli  bir  xil  sharoitda  bajariladi,  3 
gruppada esa o’zgaruvchan sharoitda. 
Birinchi  ggurrapadagi  mashqlar  oxirgi  maqsadga  emas,  balki  mashqlaarni 
sifatli bajarishga qaratilgan. Bu mashqlarga bo’lgan talablar traditsiyaga, stilistik va 
estetik  baholar  bilan  ifodalanadi.  Hosil  bo’lgan  individual  usul  mashqni  bajarish 
sifatini  ko’tarishi  ham  mumkin.  Bunday  texnika  turlarining  asosida  maxlum 
biomexanikaning maqsadi bo’ladi, u murakkab harakatlarning ritmik strukturasi, 
vaqtni  yaxshi saqlaysh harakatning tashqi ko’rinishini yaxshilaydi. 
Ikkinchi gruppadagi harakatlar harakat qiluvchi kuchlarning to’liq ishlatilishi 
bilan  farq  qiladi.  Bu  kuchlar  kerakli  vaqtda  ishga  solinadi  va  kerakli    joyda  va 
myo’nalishda  o’zining  maksimum  ko’rsatkichi  yetadi.  Ko’p  kuch  sarflash  bilan 
master  o’z  kuchini  tejashga  itntiladi  va  boshqa  kuch  bilanalmashtirishga  harakat 
qiladi.  Bunda  ayniqsa    passiv  ichki  kuchlarni,  tananing  inergiya  kuchini,  ayniqsa 
og’irlik  kuchini  ishga  solish  katta  ahamiyatga  ega.  Bu  usul  muskullarning 
taranglanishi kerak bo’lganda ularni ishlan chiqarishda ko’rinadi. 


Uchinchi gruppadagi mashqlar taktik harakatlarining o’zgaruvchanligi bilan 
farq  qiladi.  Bunda  kerakli  vaqtda  mashq  o’tkazish  katta  ahamiyatga  ega.  Buni 
bajarish uchun kerakli vaziyatni tanlash va hosil qilishni o’rganish kerak.  
SHuning  uchun  tayyolanish  davrda  raqibni  taktik  yutib  chiqishni  o’rganish 
katta ahamiyatga ega.  
Sportchining  mahorati  sport  mashg’uloti  davomida  oshib  boradi.  Ko’p  
harakatlarning o’zaro munosabati bo’yicha yig’indisi –integratsiya  deyiladi. Bunda 
harakatlarning  kichik  sistemalari  va  elementlari  bir-biriga  ta’sir  etadi.  Agar 
tayyorlanish  fazasida  harakat  to’g’ri  badarilgan  bo’lsa,  keyinchalik  u  undan  ham 
yaxshi bajariladi. SHu davrda qilingan xato esa, boshqa davrlarda g’am ko’rinadi. 
Integratsiyaga  yana  sistemalar  qismlarning  umumiy  maqsalga  bo’ysunish 
kiradi.  Sportichining  hamma  haraktlari  ma’lum  vazifani  bajarishga  qaratilgan. 
Masalan  birinchi  va  ikkinchi  gruppaga  kirgan  mashqlarda  kerak  bo’lmagan 
harakatlar uchramaydi. Hammasi kerakli va oxirgi maqsadga to’g’ri keladi. 

Download 2,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   173   174   175   176   177   178   179   180   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish