O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti


Tayanchsiz bajariladigan aylana harakatlar



Download 2,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet149/192
Sana24.09.2021
Hajmi2,03 Mb.
#184336
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   192
Bog'liq
jismoniy mashqlar fiziologiyasi va biomexanikasi

Tayanchsiz bajariladigan aylana harakatlar. 
Bunday  mashqlarda  aylana  harakatlar  umumyi  og’irlik  markazi  atroflida 
bo’ladi. Ba’zi harakatlar boshlang’ich aylanishsiz ham bo’lishi mumkin. SHunday 
harakatlarda tananing inertsiya kuchi bilan foydalanish  katta ahamiyatga ega. Ichki 
ishqalanish kuchi  hosil bo’lishida turli ichk organlarning harakati katta ahamiyatga 
ega. Bu effektni kuzatish uchun pishgan va pishmagan tuxumning aylanishini misol 
qilish mumkin. Pishmagan tuxum kam aylanadi. 
Jismoniy  mashqlarda  ko’pincha  boshlang’ich  aylana  harakati  uchraydi. 
Masalan, salьto mashqini bajarganda oldingi yoki orqaga bo’lgan harakat (itralishi). 
Bunda  xosil  bo’lgan  kuch  momenti  boshlang’ich  aylana  harakatini  xosil  qiladi. 
Xuddi  shunday  harakat  tramplindan  chang’ida  sakrashda  va  suvga  sakrashda 
bo’ladi. 
Bundan  tashqari,  uchishda  inertsiya  momenti  katta    ahamiyatga  ega.  Odam 
tanasining  shaklini  o’zgartirib  (buklanib,  oyoqlarini  buklab,  cho’zib)  tananing 
inertsiya kuchini o’zgartiradi va bu esa aylanishning ьurchak tezligini o’zgartiradi. 
Bu  tezlik  odamning  masasi  aylanish  o’qiga  yaqinlashganda  kuchayadi  va  o’qdan 
kzoqlashganda kamayadi. 
Ayrim  harakatlar  bilan  tananing  aylanish  o’qini  ham  o’zgartirish  mumkin. 
SHu  usul  suvga  sakrashda  qo’llanadi.  Bu  mashqlarni  bajarishda  muskullarning 
qarshilikni yengish kuchi kerak. Bu kuchlar yordami bilan tezlik oshadi. Keyin esa, 
bu  muskullar  bo’shashib,  markazdan  qochma  kuchni  paydo  bo’lishiga  yordam 
beradi. 
Ba’zan  havoning  qarshilik  kuchi  ham  qo’llaniladi  (aerodinamik  kuchlari). 
Bunda aerodinamik kuchlar tekislik markazining tmoniga qarab aylanish momentini 
xosil qiladi. Odamning ichki kuchlari tashqi kuchlarning ta’siri bilan aylana o’qining 
atrofida aylanish hosil qiladi. Bu esa odamning harakatini va uning traektoriyasini 
o’zgartirishi mumkin. 
Masalan,  tramplinda  uchishda  sportchi  chang’ining  uchini  ko’tarib  tanasini 
engishadi.      Bu  esa  havo  qarshilishini  kamaytiradi  va  pastga  tushishga  qarshilik 
ko’rsatadi. Natijada uchish traektoriyasi qiya bo’lib, sakrash uzoqroqga bo’ladi. 
 

Download 2,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   145   146   147   148   149   150   151   152   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish