O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti o‘zbek tilshunosligi kafedrasi kunduzgi bo’lim

Savol va topshiriqlar

1. Kim o‘zbek shevalarini muhim fonetik xususiyatlari asosida ikki guruhga bo‘lib o‘rgangan?

2. כ-lovchi shevalar vakillari qaysi hududda yashaydi?
3. A-lovchi shevalar vakillari qaysi hududda istiqomat kiladi?
4. Y-lovchi shevalar vakillari qaysi hududda yashaydi?
5. Qorluq-chigin-uyg‘ur lahjasida unlilar qancha?
6. O‘g‘uz lahjasida unlilar miqdori qanchaligini ayting?
7. O‘zbek adabiy tiliga asos bo‘lgan shevalardagi unli fonemalar haqida gapiring.
8. Qo‘qon va Marg‘ilon shevalaridaqancha unli fonema bor?
9. Unlilarning cho‘ziq va qisqaligi ma’no farqlaydimi?
10. Iqon shevasida qisqa va cho‘ziq unlilar miqdori qancha?
11. Fonetik ultra cho‘ziqlik nima?
12. Singarmonizm hodisasiga misol keltiring.
13. Tanglay uyg‘unligi haqida gapiring.
14. O‘zbek shevalarida undosh fonemalar tizimi qanday holda?
15. Undoshlar necha guruhga bo‘linadi?
16. t, b fonemalarini izohlang.
17. f, d fonemalarini izohlab bering.
18. Undoshlarning orttirilishiga misollar ayting.
19. Unlilarning orttirilishiga misollar keltiring.
20. Undoshlarning tushishiga misollar ayting.
21. Unlilarning tushishiga misollar keltiring.
22. Dissimilyatsiya nima?
23. Dissimilyatsiya hodisasiga misollar ayting.
24. Assimilyatsiya hodisasiga oid misollarni qayd eting.
25. Assimilyatsiya nima?
26. Assimilyatsiyaning qanday turlari bor?
27.SHevalarda qanday fonetik hodisalar ko‘p uchraydi?
6- ma’ruza

Mavzu: O‘zbek shevalari leksikasi

Reja:
1. O‘zbek shevalarining o‘ziga xosligi va shevalararo so‘zlarning farqlanishi.
2. Shevalarda so‘zlarning shakliy bir xilligi va boshqa-boshqa ma’nolarni anglatishi.
3. Shevalarda qo‘llanuvchi so‘zlarning semantik guruhlarga bo‘linishi.
4. Shevalarda so‘zlarida ikkita leksik qatlamning borligi.
5. Shevalarda sinonim, antonim, omonim va neologizmlarning qo‘llanishi.