O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti

 

Xulosa………………………………………………………………….. – 52 – 54  

 

Foydalanilgan manba va adabiyotlar………………………………… - 55 – 56  

 

 

 

---

3 

 

KIRISH 

 

Mavzuning 

dolzarbligi. 

Istiqlol 

sharofati 

bilan 

tariximizni, 

boy 

o‘tmishimizni  ilmiy,  xolisona  tarzda  bayon  qilish  imkoniyatini  ko‘lga  kiritdik. 

Mustaqillik  yillarida  tarix  masalasiga  bo‘lgan  e’tibor  davlat  darajasiga  ko‘tarildi. 

Xususan,  Birinchi Prezidentimiz Islom Karimovning 1998 yil iyun oyida bir guruh 

olimlar  bilan  o‘tkazgan  uchrashuvida,  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar 

Mahkamasining  «O‘zbekiston  Respublikasi  Fanlar  Akademiyasi  Tarix  instituti 

faoliyatini  takomillashtirish  to‘g‘risidagi»  1998  yil  27  iyul  qarorida  va  Birinchi   

Prezidentimizning  tarixiy  o‘tmishimizni  o‘rganish  muammolariga  bag‘ishlangan 

«Tarixiy  xotirasiz  kelajak  yo‘q»  asarida  hamda  so‘nggi  paytlardagi  ko‘pgina 

chiqishlarida o‘zbek xalqining tarixini ilmiy, haqqoniy tarzda bayon qilish, tarixiy 

tadqiqotlarga  keng  ko‘lamda  yo‘l  ochib  berish,  madaniy  merosimizni  asrab  – 

avaylash,  milliy  mafkura  g‘oyalarini  rivojlantirib  targ‘ib  etish  va  boshqa  ko‘plab 

muammolarni hal etish masalalari ko‘rib chiqildi

1

. 

XX  asr  davomida  etnologiya  fanida  boy  empirik  va  nazariy  materiallar 

yig‘ildi.  O‘tgan  asrning  birinchi  yarmida  bajarilgan  akademik  tadqiqotlarda 

ko‘proq o‘tmishga aylanayotgan an’anaviy urf-odatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni 

yozib  olishga  diqqat  e’tibor  qaratilgan  bo‘lsa,  XX  asrning  ikkinchi  yarmidan 

boshlab  fandagi  mavjud  vaziyat  batamom  o‘zgardi  va  etnografik  materiallarning 

amaliy  ahamiyati  oshdi.  Hozirda  etnologiya  fanidan  nafaqat  siyosiy,  iqtisodiy  va 

ijtimoiy  muammolarni  yechishda,  balki  komunikatsiya  tizimi,  xalqaro  savdo, 

diplomatiya va boshqa qator sohalarda ham foydalanilmoqda. 

So‘nggi  yillarda  jahon  hamjamiyatining  ajralmas  qismi  bo‘lgan 

O‘zbekistonda  ham  jamiyat  hayotidagi  tub  burilishlar  va  milliy  tafakkurdagi 

o‘zgarishlar  tufayli  o‘zbek  xalki  etnologiyasiga  qiziqish  yanada  kuchaydi. 

Ayniqsa,  bu  borada  milliy  davlatchilikning  mahalliy  boshqaruv  usullari,  o‘zbek 

xalqi etnogenezi va etnik tarixi kabi muhim muammolar bilan birga an’anaviy va 

zamonaviy  etnomadaniy  jarayonlar,  tarixiy-etnografik  mintaqalar  etnografiyasi 

                                                           

1

 Қаранг. Каримов И.А. Тарихий хотирасиз келажак йўқ.-Тошкент: Шарқ, 1998. 

---

4 

 

hamda turli hududlarga xos etnolokal an’analarni o‘rganishga bag‘ishlangan qator 

ilmiy  izlanishlar  amalga  oshirilmokda.  Qolaversa,  sohada  bajarilayotgan 

tadqiqotlar  ham  xajm,  ham  mazmun-mohiyat  jihatidan  boyib  borishining  asosiy 

sabablaridan  biri  -  bu  mustaqillik  yillarida  o‘tmish  tarix  va  milliy  qadriyatlar 

hamda an’analarga bo‘lgan kiziqishning keskin ortganligidan, deb aytish mumkin. 

Shu  o‘rinda  alohida  ta’kidlash  joizki,  O‘zbekiston  Respublikasi  ko‘p  millatli 

mamlakat  bo‘lgani  bois,  nafaqat  o‘zbek  xalqi,  balki  mamlakatimiz  hududida 

yashayotgan  boshka  xalqlarning  etnomadaniy      va      ijtimoiy-diniy      yaqinligi   

millatlararo  etnomadaniy  muloqotlarni  tarixiy-etnografik  aspektda  o‘rganish 

dolzarb  mavzulardan  biri  hisoblanadi.  O‘zbekiston  Respublikasi        Fanlar 

Akademiyasining    Tarix        instituti        Etnologiya        bo‘limi  mutaxassislari  va 

Respublikamizning boshqa etnolog olimlari tomonidan   keyingi   yillarda   qator   

tadqiqotlar   amalga oshirildi. Mamlakatimiz etnologlari tomonidan bajarilayotgan 

ilmiy izlanishlar nafaqat mazmun va mohiyati

 

bilan, balki uni bajarishdagi nazariy – 

metodologik jihatdan yondashuvlar xam o‘zgarganligi yaqqol sezilmoqda.