O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti

Tavsiyalar. Tabiiy zahirasi etarli darajada.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   Nabiev M.N. va boshqalar. Shifobaxsh ne’matlar.-Toshkent, “Mexnat” 1986. - 136 b.
   
2. 
   E.T.Berdiyev. E.T.Axmedov. Tabiiy dorivor o’simliklar. Toshkent 2018. 48-bet.
   
3. 
   P.Baxodirov K.B. va boshkalar Xazm a’zolari kasalliklarda shifobaxsh o’simliklar va mevalarning foydasi. Toshkent “Ibn Sino” 1992.
   

2-mavzu. Adir va tekkislik mintaqalari dorivor o’simliklarni o’rganish
Amaliy mashg’ulotning asosiy maqsadi: Adir va tekkislik mintaqalari dorivor o’simliklarni o’rganish
Mashg’ulotning qisqacha mazmuni:
Adir poyasi
O’zbekiston territoryasining dengiz sathidan 500 m dan 1200, 1400 m gacha bo’lgan joylari adir poyasiga kiradi. Respublikamizning barcha tog’ etaklari, chunonchi: Toshkent, Farg’ona, Andijon, Namangan, Samarqand viloyatining ko’pgina qismini, Yangier, Jizzax, Qarshi shaharlarining atroflarini, Shahrisabz, Denov, Nurota, G’allaorol, Bo’stonliq kabi tumanlarning asosiy qismini adir poyasasiga kiritish mumkin. Adir poyasining eng xarakterli belgisi: relefning notekisligi, bo’z tuproqdan iboratligi, o’simliklar qoplamining asosiy qismini rang va qo’ng’irbosh tashkil qilishi bo’lib, umuman tog’ etaklaridagi barcha maydonlar shu poyasaga kiradi. O’rtacha yillik harorati 12-13⁰, faqat janubiy tumanlarda (Qashqadaryo va Surxondaryo vohalaridan) bir oz baland 14-16⁰ ni tashkil qiladi. Yoz oylari (iyulda) harorat 35-40⁰ ga ko’tariladi; yozda yog’in deyarli yog’maydi. Tez-tez shamol esib turadi. Cho’l poyasiga yaqin bo’lganligidan hatto garmsellar esib turadi.Yog’in miqdori pastki adirlarda 200-220 mm ni tashkil etsa, yuqori adirlarda 500-550 mm ga etadi. Shu sababli ham havoning nisbiy namligi ancha baland. Bu poyasda sug’oriladigan erlar va madaniy ekinlar maydoni ham anchagina bor. Bunday mikroiqlim tevarak-atrofga ancha ta’sir ko’rsatadi. Shu sababli ham adir poyasi o’simliklar dunyosiga boyligi hamda dehqonchilik va chorvachilik uchun qulayligi bilan ajralib turadi. Bu poyas O’zbekistonning asosiy lalmikor erlari hisoblanadi. Ko’pgina tekis adirlarda g’alla, arpa, bug’doy, suli ekiladi. Dehqonchilikda foydalanish qiyin bo’lgan notekis erlar, suv kamchil adirlar chorvochilikda keng foydalaniladi.
Adir poyasi tuprog’i, iqlimi, relefi, dengiz sathidan balandligi va o’simliklar qoplamiga qarab ikkiga- pastki va yuqori adirga bo’linadi.

1.