O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti

NAZORAT UCHUN SAVOLLAR:

1. 
   Saponinlar, organik kislotalar, tanidlar, uglevodlar qanday moddalar?
   
2. 
   Flavonoidlar, uglevodlar va efir moyi arming biokimyoviy xu­susiyatlarini ayting?
   
3. 
   Zaytun va chakanda moyining farmakologik xususiyatlarini tushuntiring?
   
4. 
   O’simlik moylarining inson organizmi uchun qanday axamiyati mavjud?
   

7-MAVZU: O’ZBEKISTON FLORASI DORIVOR O’SIMLIKLARI BIOLOGIK XUSUSIYATLARI
Reja:

1. 
   O’simliklarning xayotiy shakli (o’t o’simliklari, daraxt, buta, butacha va chala butalar)
   
2. 
   O’simliklarni bioekologik xususiyatlari
   
3. 
   Vegetativ va generativ organlar
   

Tayanch iboralar: bioekologiya areal kosmopolit, tor areal, keng areal, endEm, daraxt, buta, butacha, o’t o’simliklar, bir, ikki va ko’p yillilar, polikarp, monokarp, vegetativ organ, generativ organ,


1. O’simliklarning xayotiy shakli. O’simlik turlarining turli iqlim va tuproq sharoitlariga moslashishi hamda evolyustion taraqqiyot natijasida ularning turli–xil hayotiy shakllari vujudga kelgan. 1884 yilda Daniyalik botanik E. Varming“O’simliklarni hayotiy shakllari” terminini birinchi bor ilmiy adabiyotlarda qo’llashni taklif etdi. Ushbu ilmiy termin muayyan o’simlik turining hozirgi mavjud shakllangan vegetativ tanasining shakliga nisbatan qo’llaniladi, u shu o’simlikni o’sayotgan tashqi muhitga naqadar moslashganligini va garmoniyada yashayotganligini bildiradi.
I.G. Serebryakov har bir o’simliklar guruhiga xos bo’lgan hayotiy shaklini gabitus (tashqi ko’rinish) deb atadi va uni ontogenez (o’simliklarning umri) davomida o’sishi va rivojlanishi natijasida yuzaga keluvchi, hamda tashqi muhitga moslashuvchanlik darajasini ko’rsatuvchi belgi sifatida qabul qilishni taklif etdi.
O’simliklarning xayotiy shakli bo’yicha bir yillik, ikki yillik va ko’p yillik o’simliklarga ajraladi: Bir yillik o’simliklar deb yil davomida o’sib ravojlanib, to’liq stiklni amalga oshirib ( urug’dan urug’gacha) avlod qoliradigan o’simliklarga aytiladi.
Ikki yillik o’simliklar deb yil davomida o’sib ravojlanib, ikkinchi yili to’liq stiklni amalga oshirib ( urug’dan urug’gacha) avlod qoliradigan o’simliklarga aytiladi.
Ko’p yillik o’simliklar deb yillar davomida o’sib ravojlanib, ikkinchi va undan keyingi yillari to’liq stiklni amalga oshirib ( urug’dan urug’gacha) avlod qoliradigan o’simliklarga aytiladi
Daraxtlarning hayotiy formalari 2 ta bo’limga: daraxtlar (daraxt, butalar, daraxtsimon va butasimon lianalar) va yarim daraxtsimonlarga (yarim butalar, butachalar, yarim butasimon va butachasimon lianalar) ajratish mumkin.