O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon qishloq xo‘jaligi va agrotexnologiyalar instituti

Amaliy mashg’ulotning asosiy maqsadi: Maxalliy dorivor o’simliklarni muxofaza qilish usullarini o’rganish.
Mashg’ulotning qisqacha mazmuni:
O’zR o’simliklar dunyosi bio xilma-xilligini saqlab qolishda olib borilgan ishlar. O’zbekiston tabiiy va geografik jihatdan o’ta boy bo’lgan o’simliklar xilma-xilligidan iborat xududdir. Bu xududda tabiiy xolda 4500 ga yaqin tur yuksak o’simliklar uchraydi. Shulardan 400 ga yaqin relikt, endem va kamyob turlarni saqlab qolish maqsadida muhofaza qilishning ilmiy asoslangan choralarini ishlab chiqish zarur.
Butunjahon Sog’liqni Saqlash tashkilotining ma’lumotlariga ko’ra, mavjud dori-darmonlarning 60% ni dorivor o’simliklar xom ashyolaridan olingan preparatlar tashkil etadi.
Hozirgi vaqtda O’zbekiston Respublikasida 112 tur dorivor o’simliklardan ilmiy tabobatda foydalanishga ruxsat berilgan bo’lib, ushbu dorivor o’simliklarning 80 % ni tabiiy holda o’suvchi o’simliklar tashkil etadi. Tabiiy holda o’suvchi dorivor o’simliklarning ham xom ashyo zahirasi chegaralangan bo’lib, ularni muhofaza qilish, bioekologik xususiyatlarini o’rganish, xom-ashyo zahirasidan to’g’ri foydalanish va ko’paytirishning ilmiy asoslangan usullarini ishlab chiqish dolzarb muammolardan biridir.
O’zbekiston o’simliklar dunyosining turlar tarkibini xilma-xilligini saqlab qolish maqsadida davlatimiz tomonidan bir qator qonun va qarorlar qabul qilingan: 1992 yil 9 dekabrda “Tabiatning muxofazasi to’g’risida”, 1993 yil 7 mayda “O’ta muhim qo’riqlanadigan tabiiy xududlar to’g’risida”, 1997 yil 26 dekabrda “O’simliklar dunyosidan foydalanish va ularning muhofazasi to’g’risida”gi qonunlar; 2004 yil 28 oktyabrda O’zR Vazirlar Mahkamasining №508 – sonli “O’zbekiston Respublikasi xududidan tashqariga olib chiqish va olib kirish, biologik resurslardan rastional foydalanish uchun nazoratni kuchaytirish to’g’risida”gi qarori va boshqalar.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014 yil 17 fevraldagi № 40 sonli “O’zbekiston Respublikasi qonunlari, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari, Xukumat qarorlari ijrosini ta’minlashda barcha davlat boshqaruvi rahbarlarining roli, shaxsiy mas’uliyati va javobgarligi to’g’risida”gi bayonining 19-bandining ijrosi bo’yicha “Respublikada mavjud, farmastevtika sanoatida qo’llaniladigan asosiy va istiqbolda keng qo’llaniladigan dorivor o’simliklarning tavsifi, tarqalishi, xom ashyosini tayyorlash va uning sifati, kimyoviy tarkibi va tibbiyotda qo’llanilishi