O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Yurak tomir tizimidagi o„zgarishlar. 
Ko‗p yillik kuzatishlar 
natijasida G.P.Rudnev surunkali yoki yarim o‗tkir shaklli brutsellyozda 
yurak tomir tizimi zararlanmagan birorta bemor yo‗q degan qarorga keldi. 
Uning fikricha asosan qon-tomir tizimi, so‗ngra yurak zararlanadi. 
Binobarin, brutsellyozda yurak-tomir tizimi bir qator funksional va organik 

---

239 
o‗zgarishlarga uchraydi. Undan tashqari, yurak mushaklarida toksik distrofik 
o‗choqli miokardit belgilari, ko‗proq miokardiodistrofiya kuzatiladi. 
Nafas organlarida bo„ladigan o„zgarishlar. 
Brutsellyozda nafas 
organlarinig zararlanishi boshqa a‘zolarga nisbatan kam uchraydi, masalan, 
bronxitlar ko‗pincha kasallikning xarorat bilan o‗tadigai davrida uchrashi 
mumkin. Yuqorida aytganimizdek, brutsellalar aspiratsion yo‗l bilan, ya‘ni 
nafas yo‗llari bilan yuqishi mumkin. Bunday hollarda kasallik boshlanganda 
dastlabki belgilar o‗pkada paydo bo‗ladi, ya‘ni birlamchi brutsellyoz zotiljami 
vujudga keladi. 
Ovqat hazm qilish tizimida o„zgarishlar
. Bemorlarning ishtahasi 
bo‗g‗iladi, me‘dasida funksional o‗zgarishlar bo‗ladi, me‘da shirasi 
kamayadi, yoki butunlay ishlanib chiqmaydi, bemorning tili karash 
bog‗laydi, tomog‗i, tilchasi qizaradi, qon tomirlar kengayib birmuncha 
bo‗rtadi. Bemorlarda ro‗y beradigan dispeptik holatlar ya‘ni enterit, kolit, 
enterokolit va boshqalar bu holatni kelib chiqish sabablarini aniqlashni talab 
etadi. Chunki bunday alomatlar brutsellyozga doimo hos emas. Brutsellyozda 
ba‘zan mezenterial limfa tugunlari shishgani va qorin og‗rishi kuzatiladi. 
Shuningdek jigar sirrozi, assit ham vujudga kelishi mumkin. Brutsellyozda 
gepatolienal sindrom ko‗p uchraydigan muhim belgilardan xisoblanadi. 
Kasallik og‗ir o‗tsa, jigarning shikastlanishi shunchalik ko‗proq bo‗ladi.