O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

qilgan shoirlar adabiyot tarixida bor. Shu taxallusli shoirlarning biri
to'g‘risida Navoiy “Majolis un-nafois”da ma’lumot beradi. Mavlono
Lutfiydan boshqalari ozarbayjon, usmonli turk, fors-tojik tillarida ijod
461

---

qilganlar. “Lutfiy” taxallusli shoirlarning birontasi ham Mavlono Lutfiy
darajasida she’r bitolmagan. Alisher Navoiy, Xondamir, Abdulla Kobu-
liylar Lutfiy me rosining asosiy qismini uning turkiy devoni tashkil etishi-
ni aytganlar. Shoir devonining bizgacha yetib kelgan qo‘lyozma nusxa-
lari haqida turli manbalarda ma’lumotlar bcrilgan bo‘lib, bu ma’lumotlar
bir-biridan farqlidir.
Navoiy Mavlon Lutfiyni faqat o ‘z davrining malik ul-kalomi sifa-
tidagina emas, tasavvufning tariqat sulukiga mansub ulug‘ zot sifatida
ham yuksak baholaydi. Jumladan, “Nasoyim ul-muhabbat”da Lutfiy ha­
qida quyidagi ma’lumotlar bor: “Mavlono Lutfiy r.t. - tahsil ayyomida
Mavlono Shahobuddin Xiyoboniy xizmatig‘a yetar erkandur va odo-
bi tariqat sulukini andin kasb qilur erkandur. Agarchi shoirliq tariqida
ma’ruf va mashhur bo'ldi, ammo darveshlik tariqatini taqi ilkidin ber-
madi. Bu faqir borasig‘a ko‘p iltifoti bor erdi va fotihalar o ‘qur erdi va
doim volida mulozamatig‘a (xizmat qilishga) va rizoe xotirig‘a targ‘ib
qilur erdi. To‘qson yoshidin tajovuz qilg‘onda, Hazrat Maxdumi n.m.n.
otig'a radifi “suxan” saj’ qasidae aytib erdiki, zamon xushgo‘ylari barc­
ha x o !bluqqa musallam (ma’qul) tuttilar va ul hazrat dog‘i insof berdilar
va oning matlai budurkim,
bayt:
[Xusho, labingdin chiqqan so‘zlar - ruh ozig‘i,
so ‘zning jonidir,
Yuzing guli - so ‘z bo‘stoni chamanlarini bezovchidir],