O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

Yetti boshim ko‘kka, shohokim, tiladingiz g ‘azal,
LI1 sharaftin topti devonim qabuli shayxu shob.
Lutfiy qulning she’ri birla xuddi ehtiyoj,
Iltifotingdin, begim, men shuhrat ettim iqtisob.
[Mening g ‘azallarimni istaganingizda boshim ko‘kka yetdi, shundan
devonim sharaf topib, keksayu yosh tomonidan qabul qilindi.
Qulingiz Lutfiyning she’rini o ‘qishga siz ehtiyoj sezdingiz, ey
bek, sizning iltifotingizdan men shuhrat topdim.]
Ko‘rinadiki, Alouddavlaga ham Lutfiy g ‘azallari ma’qul bo'lgan.
Chamasi, Alouddavla Lutfiy g ‘azal!arini so ‘rab olib o ‘qib turgan. Bayt-
lar mazmunidan yana shu narsa anglashiladiki, yuqoridagi qasida yo­
zilgan davrda - taxmman 1430-yillarda Lutfiy devon tuzgan, degan xu-
losaga kelish mumkin. Lutfiy devonni bir marta emas, balki bir necha
marta tuzgan. Devon qo'lyozmasining Parij va Gota nusxalari shunday
fikrga kelishga undaydi. Zotan, bu nusxalarda devon yangi she’rlar bilan
to‘ldirib boriSgan. Devonda she’rlaming o ‘rni almashtirilgan, she’rlar
tarkibidagi ayrim baytlar tushirilib, yangilari bilan almashtirilgan, bayt-
lar mazmunan qayta tahrir qilingan. Demak, Lutfiy o ‘z ijodiga har doim
jiddiy yondashgan.
463

---

Mavlon Lutfiy, birinchi navbatda, Navoiy tarif berganiday, so ‘z
podshohi. Bu unvonga sazovor bilish uchun Mavlono Lutfiy so ‘zga
munosabat va so‘z tanlash, o ‘z she’rlarini butun bir davr she’riyatining
mezoni sifatida yaratish mas’uliyatini zimmasida olib yurishi lozim edi.
Mavlono Lutfiy, haqiqatan, she’rlarini ana shu mas’uliyatni his qilib,
munosib tarzda yaratdi.
Mavlono Lutfiydan boy adabiy meros qolgan. Manbalarda shoirning
20 dan ortiq asar yozgani aytiladi. Lckin bu asarlaming ayrimlari hali