O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

Doston Iskandar Mirzoga bag‘ishlangan, deb aytiladi. “Gul va Navro‘z”
dostonining oxirida ko'rsatilishicha, u 814/ 1411-12 yillarda yozilgan.
“Gul va Navro‘z” dostonining qisqacha mazmuni. Navshod
mamlakatining shohi Farrux befarzand edi. Nihoyat, xotini yukli bo‘lib,
navro'z kuni o ‘g ‘il tug‘di. Bola navro‘z kuni tug‘ilgani uchun uning is-
mini Navro‘z qo‘yadilar. Navro‘z aqlli, ko‘p hunar egasi, bilimii bo‘lib
o ‘sadi. Kunlarning birida Navro'z do‘stlari bilan dunvo g o ‘zallari haqi­
da suhbatlashib o'tirgan edi, qadahidagi mayga qarab, o ‘zining aksini
ko‘rib, o‘z go ‘zalligiga mahliyo b o iib qoladi. Navro'z oyna so'raydi.
Uning qoTiga oyna beradilar, Navro'z oynadagi o ‘z aksiga qarab, hus-
hidan ketib yiqiladi. Shundan keyin Navro'z tushida Farxor mamlaka­
tining malikasi Gulni ko‘radi. Navro'z Gulni qidirib topadi. Ammo bu
paytda Gul Chin xoqoniga uzatilayotgan edi. Navro‘z Gul bilan qochib
ketadi. Ular kemada ketayotganlarida dengizda bo‘ron ko‘tarilib, kema
halokatga uchraydi. Dengiz to‘lqini Navro'zni Yaman mamlakatiga olib
ketadi. Gulni esa toiqinlar Adan mamlakati tomonga oqizib ketadi. Gul
to'fondan sog‘-omon sohilga qutulib chiqadi.
Gul dengizdan qutulib ehiqqandan keyin Adan mamlakati chegara-
siga borib qoladi. Uni odamlar, Adan mamlakatiga boradigan yoTlar xa-
tarli, deb ogohlantiradilar. U yo ‘!da arslonlar uya kurgan yerdan chiqib
450

---

qoladi va yirtqich arslonlami yengadi.
Adan va Y aman mamlakatlari bir-biriga azaldan dushman edilar. Gul
nihoyatda tadbirli, jasur qiz bo‘lgani uchun, Adan g ‘awoslarini vahshiy
hayvonlar hujumidan qutqarib qoladi. Gulning ko‘rsatgan jasoratlariga
Adan shohi Badi’ qoyil kolib, uni o ‘z qo‘shiniga bosh qilib tayinlaydi va