O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

menga isbotlab, tushuntirib beringlar-chi!” deb o ‘g ‘illariga faryod qil-
ganda, o ‘g ‘illari xoli joyga borib, qo‘yni bo‘g ‘izlaydilar va uning qoni­
ga Yusufning ko‘ylagini bo‘yab, otasiga olib keladilar. Yoqub ko‘rsaki,
Yusufning ko‘ylaklari qon. Uning ko‘zlari kosasidan chiqquday bo‘lib,
dahshatdan qotib qoladi. Uning faryodi butun Kan’on yurtiga eshitiladi.
Shundan keyin Yoqub bitta bo'riga: “Nimaga mening Yusufimni tilka-
pora qilding?” deb so‘raganda, bo‘ri tilga kirib, Yoqubga aytadi: “Far­
yod qilaverma! Meni qo‘yib yubor. Men borib hamma bo‘rilami yig‘ib
kelaman, Yusufni biz yemaganimizga ular guvoh bo‘iadilar”. B o ‘ri no-
layu fig‘on bilan uvillaydi, hamma bo‘rilar yig‘ilishib keladi va Yusufni
biz yemadik, deb Yoqubga guvohlik beradilar.
Mana shu lavha Qul Alining dostonida y o ‘q.
0 ‘zbek tilidagi “Yusuf va Zulayho” dostonining badiiyati yuksak,
shoir o ‘z davrining yetuk ijodkori ekanini ko‘rsatadigan dalillar ko‘p.
Har bir obrazga oid ta’rif-tavsiflar kitobxonning diqqatini alohida jalb
qiladi. Jumladan, Yoqubning o ‘nta o ‘g ‘li Yusufni Kan’on tashqarisi-
ga sayrga olib chiqmoqchi bo'lib Yoqubdan ijozat so‘raydilar. Yoqub
Yusufni “dunyoda ko‘rar ko‘zim, u y o ‘qolib qolsa, men nima qilaman”
deya, ijozat bermaydi. Oxiri, o ‘g ‘illari otalarini ko‘ndirgaeh, Yoqub Yu-
434

---

sufhi o ‘g ‘illariga topshiradi. 0 ‘g ‘illari ham Yusufdan doim ko‘z-quloq
bo‘lib, biron xavf-xatarda qoldirmaymiz, degan m a’noda “Yusuf erur
borchag‘a ko‘z uzra ko‘z” iborasini ishlatadi.
Dostondagi “dunyoda ko‘rar ko‘zum” iborasi - muallifning qadimgi
turkiy tildan an’anaviy ravishda o ‘tib kelgan iborani aynan saqlab qol-