O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Nasimxon rahmonov

Yusuf Amiriy bilan ko‘rishmagan. Qolaversa, Navoiy Yusuf Amiriy-
ning devonidan yaxshi xabardor bo‘lgan. Navoiy yana”Muhokamat ul-
lug‘atayn” asarida ham, Gadoiy, Haydar Xorazmiy va boshqa bir nec-
ha shoirlar qatori, Yusuf Amiriyni o ‘z davrining ulug‘ shoiri sifatida
ta’riflaydi.
“Dahnoma”dan m a’lum bo‘lishicha, Yusuf Amiriy Sharq tarixi va
mifologiyasidan, diniy va dunyoviy bilimlardan yaxshi xabardor b oigan
edi.
“Dahnoraa”ning tuzilishi. Amiriyning “Dahnoma” asari nomachi-
lik an’analariga rioya qilingan holda yozilgan. Bu noma ham Tangri-
ga hamd, Payg‘ambarga na’t, Boysung‘ur Mirzoga qasida, so‘ngra bir
shc’riy hikoyat, kitobning yozilish sababi, y o ‘lda bir sohibajolga ro‘baro‘
bo‘lgani, munosabatning boshlanishi va mahbubning noma yozgani va
nihoyat, oshiq va ma’shuqaning o'nta nomasidan iborat.
Va forsiyda shayx Kamol tatabbu’i qilibtur. Bu matla aningdurkim:
366

---

Tangriga harad bobida Tangri insonni tuproqdan yaratib, olti kunda
olamni yaratgani, Nahid (Zubro) yulduzini - cholg‘uchi, Bahrom (Mars)
sayyorasini - botir qilganini, Mushtariy (Yupiter) sayyorasim - ilm is-
higa yuborganini, Tir (Merkuriy) sayyorasini - kotib qilganini aytadi.
Payg‘ambarga na’t bobida esa Muhammad a.s.ni elchilik taxtining
egasi, mamlakatlarning to‘lin oyi, Haq taolo uni ulug‘lik martabasi uc­
hun yaratganini va boshqa ko‘p sifatlarini aytadi. Bu bobda diqqatni jalb
qiladigan yana bir hodisa — xolasi Umuxonning bashoratiga ko'ra, oti
Buroqqa minib, to‘qqiz qavat osmondan oshib o ‘tadi va farishtalar bilan
uchrashadi, Aqso masjidiga yuz buradi, to‘qqiz qavat osmondan oshib.
Tangrining ovozini eshitadi va h.