O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi alisher navoiy nomidagi o„zbek tili va adabiyot universiteti o`zbek tili va adabiyotinio„qitish fakulteti

To„maris, Shiroq, Zarina, Rustam va Siyovush
kabi epik 
qahramonlar misolida shakllandi. Jangnoma tipidagi epik asarlar, asosan tarixiy 
vaqea va hodisalar bilan bog‗liq holda yuzaga kelgan.
 
O‗zbek mifologiyasidagi obrazlar tizimi, ayniqsa, yaratuvchi qahramonlar, dimiurglar, 
qahramon titanlar haqidagi tasavvurlar badiiy tafakkur taraqqiyoti davomida xalq 
dostonlaridagi epik qahramonlar, bahodirlar obrazining shakllanishida muhim rol 
o‗ynagan, hatto birlamchi asos vazifasini bajargan bo‗lishi ham ehtimoldan xoli emas. 
miflar ajdodlarimizning ma‘naviymadaniyati yodgorliklari sifatida badiiy-estetik zavq 
berish orqaliyashashda davom etmoqda. Afsona janrining shakllanishi va taraqqiyotida miflik 
semantik asos, o‗zak vazifasini o‗taganligini e‘tirof etgan folklorshunos olim M.Jo‗rayev 
ham o‗zbek xalq afsonalarining yuzaga kelishiga zamin bo‗lgan manbalar hamda tadrijiy 
taraqqiyot bosqichlari "hayotiy voqelik- mif afsona" tarzida ekanligini ko‗rsatadi
7
6
Jo‗rаyеv M. O‗zbеk xаlq nаsri jаnrlаrini tаsnif qilish mеzоnlаri. O‗T vа А. 1996, №5 -B. 31.
7
Jo‗rаyеv M. O‗zbеk xаlq nаsri jаnrlаrini tаsnif qilish mеzоnlаri. O‗T vа А. 1996, №5 -B. 32. 

---

21 
1.2. Afsonalarni tahlil qilish usullari 
―
O„quv tahlili 
o‗quvchi yoki talabalarda asar mohiyatini anglashga xizmat 
qiladigan miqdordagi badiiy bilim va ko‗nikmalar shakllantirish orqali ularni 
barkamol shaxs sifatida tarbiyalashga yo‗naltirilgan jamoa shaklidagi 
estetik-
pedagogik faoliyatdir
. O‗quv tahlili mobaynida o‗qituvchi yoki professor hamisha 
o‗quvchi yoxud talabalar bilan birgalikda faoliyat ko‗rsatadi. Bunda ular asarni 
tanlash imkoniga ega emas (dasturga amal qilinadi). S
h
uningdek, o‗quv tahlili joy 
(auditoriya yoki sinf) va vaqt (bir dars yoki uning qismi) jihatidan ham cheklangan 
bo‗ladi. Tahlil asnosida o‗quvchilarningyosh va intellektual darajasi hisobga 
olinishida namoyon bo‗ladigan intellektual ma‘naviy chegara ham mavjud. Shu 
jihatdan 
o‗quv tahlilini amalga oshirish filologik tahlilga nisbatan 
murakkabroqdir‖
8
.Ta‘lim bosqichlarida amalga oshiriladigan didaktik tahlilbadiiy 
tahlilning og‗zaki shaklida namoyon bo‗ladi.