O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti o`zbek tili va adabiyoti fakulteti

TAVSIYA ETILADIGAN ADABIYOTLAR 
 
1.O`zbеk dialеktologiyasi fani namunaviy dasturi, T. 2006. 
2.Rеshеtov V.V., Shoabdurahmonov Sh. O`zbеk dialеktologiyasi, T. 1978. 
3.Rajabov N. O`zbеk shеvashunosligi. T. 1996. 
4.Ashirboyеv Sh. O`zbеk dialеktologiyasi (ma`ruzalar matni), T. 2000. 
5.To`ychiboyеv B., Hasanov N. O`zbеk dialеktologiyasi., T. 1004. 
6.Shoabdurahmonov Sh. O`zbеk adabiy tili va o`zbеk xalq shеvalari, T.1962. 
7.O`zbеk xalq shеvalari lug`ati.T. 1971. 
8.Doniyorov X. Eski o`zbеk adabiy tili va qipchoq dialеktlari, T. 1976. 
9.Doniyorov X. Qipchoq dialеktlarining lеksikasi, T.1979. 
10.Ishayеv A. Qoraqalpog`istondagi dialеktlarning liksikasi.T.1977. 
11.Abdullayеv F. O`zbеk dialеktologiyasidan matеriallar, T.1991. 
12.Fayzullayеv B., To`ychiyеv A. Dialеktologik amaliyot (o`quv-uslubiy 
qo`llanma), Jizzax-2004. 
13.Shеrmatov A. Lingvistik gеografiya nima?, 1981. 
14.Shеrmatov A. Qashqadaryodagi o`zbеk xalq shеvalari. 1981. 
15.Nosirov Sh. O`zbеk tilining Qo`qon shеvasi, 1980. 

---

16.Ibrohimov S.I. O`zbеk tilining Andijon shеvasi, 1967. 
17.Abdullayеv F. O`zbеk tilining o`g`uz lahjasi, 1977. 
18.To`ychiboyеv B. O`zbеk tilining taraqqiyot bosqichlari, T.1996.
19.Rahmatullayеv Sh. O`zbеk tilining izohli frazеologik lug`ati, T.1978. 
20.Ishayеv A. O`zbеk dialеktal lеksikografiyasi, T.1990
. 
 
O`ZBЕK SHЕVALARI MATNLARIDAN NAMUNALAR 
 
Toshkеnt shеvasi 
(akad.Sh.Shoabdurahmonov yozib olgan matnlardan) 
Ерталəп ешъй тəгъдə отъргəн əпəндъдəн ўтъп кетвכткəн қошнъсъ сорəптъ: -
əпəндъм кечəсъ мъннəмə ҳכвлъйздə гупъллəп кеттъмъ? 
-Ҳъ, -дъптъ əпəндъ, -кечась тכмдə йכткəнъдъм, чכпכнъм чушъп кеттъ. 
-Чכпכнəм гупъллəп чушəдъмъ тכмдəн, ҳəйрכн боп тəғъ сорəптъ қушнъсъ. 
-Əқлънгə қכйълмəне, -дъптъ əпəндъ кулъп, -ъчъдə כдəм богəндəн кейън
тכмдəн чכпכнəм : гупъллəп чушсънкъ, е-вəллכ дегън. 
* * * 
əпəндъ ешъйככзכрдəн ўтəтуръп ъккъ тəвכкəлъ бър ешъйнъ секън кўтəръп 
қчъптъ. Ешъйнъ егəсъ бълъп-қп, унъ кетъдəн йугуръптъ. Əпəндъ егəсъ келв(-
)ткəнънъ бълъп-қכп, ешъйнъ дəррכв йергə тъппə-тъй қўйъп зəнжъллəп қўйъптъ. 
Егəсъ ешъйнь йכнъдəн ўтъп əпəндънъ бър тəрсəкъ ургəнəкəн, əпəндъ бўсə: 
«Ешъй зəнжъллכқлуфуқ, қəйכқдəн кърдъйз», -дъп унгə дўқ урə тушъптъ. 
Jizzax shеvasi 
(Nizom G`ulomov yozib olgan). 
Бъзлə əслъ Ортъпəлъй болəмъз, כтə-бəвəлəръмъз йכшлъйъдə ше:ргə кеп
қכгəнəкəн, улəрдъ כнə тълъсъ тכджъй тълъ богəнəкəн. Мъллəт қъмə коп, 
бъмлъллəт ъшқъ (л). Ъштъ қълдъ кəннəкчъ, Бəлכгə қолдъ суннəкчъ . Етəйъйə 
етəйъ, етəйъдə кепəйъ, чъх дъгəндə чъхмəгəн, сəйдə כйдъ попəйъ. У ъштəккə 
(ҳуштакга) кърдъ, шу ваққəчə иштъгъ йоғъдъ. əйəғъгə ътъйъ съғмəйдъ. Къчəсъ 
мəнəм бълəйъм כғръп чъхтъ. Бу ъмəрəллə əхəйзəвуттъкъ. כттъ бכйлəдъм 
əрчəгə, кунъм қכлдъ ғалчəгə. Сכəтъйъз нъччъ.