O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. U. Samadov, D. B. Xoliqulov, M. S. Saidova


Tarkibida oltin bo‘lgan sochiluvchan chiqindilarni tozalash



Download 12,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/118
Sana31.05.2022
Hajmi12,47 Mb.
#621800
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   118
Bog'liq
Metallarresiklingidarslik

Tarkibida oltin bo‘lgan sochiluvchan chiqindilarni tozalash. 
Zargarlik buyumlariga sayqallab ishlov berish natijasida hosil bo‘ladigan 
chiqindilar (xom ashyo) tahlil uchun namuna olingandan so‘ng, oltinni eritmaga 
o‘tkazish uchun reaktorlarga solinadi. Xom ashyoni sochilib ketishini oldini olish 
uchun distillangan suv bilan namlanilib azot va sulshfat kislotalarining 1:5 
miqdordagi aralashmasi yordamida 3-4 soat 80-100
0
C da eritiladi. Eritish jarayoni 
tugagach eritma filtrlanadi. Filtrlangan oltin tarkibli eritma gidrazin (N
2
H
4
-HC1) 
eritimasi yordamida cho‘ktiriladi. Teskari jarayon ketmasligi, eritmaning 
kislotaligini kamaytirish va eritma tarkibidan azot kislotasini yo‘qotish uchun 
gidrazin eritmasiga mis kukuni qo‘shiladi: 


204 
Cu + 4HNO
3
= Cu(NO
3
)
2
+ 2NO
2
↑+ 2H
2

Cho‘ktirish va tindirish jarayoni 5 soat davomida olib boriladi, so‘ngra pulpa 
filtrlanadi. Cho‘kma issiq suvda 3-4 marta chayilib elektr pechlarida 100-300 °C 
da quritiladi va induksion pechlarda eritish uchun jo‘natiladi. Olingan metall 
quymasi affinaj jarayoniga, shlak esa mis eritish zavodiga yuboriladi.
 
6.22-rasm. Kukunsimon materiallarni qayta ishlashning texnologik 
sxemasi
Rangli metallardan va ularning qotishmalaridan yasalgan va oltin suvi 
yugurtirilgan buyumlarni qayta ishlash. 
Radiotexnika va elektronika sanoatida rangli metallardan, ularning 
qotishmalaridan yasalgan va oltin suvi yugurtirilgan buyumlarning chiqin-dilari 
hosil bo‘ladi. 


205 
Bunday chiqindilarni qayta ishlashning istiqbolli yunalishlaridan biri bu, tanlab 
eritishdir. Oltin suvi yugurtirilgan buyumlarning asosiga ta’sir qilmaydigan 
erituvchilar sifatida tiomochevina, ammoniy rodanit eritmalaridan yoki kaliy 
yodidning suvli eritmasidan foydalanish mumkin. Kaliy yodidning suvli
eritmasida oltinnig kaliyli kompleks birikmasi K[AuJ] yoki K[AuJ
2
] hosil bo‘ladi. 
Oltinni ajratib olish uchun tarkibida 180-250 g/l KJ yoki 200 g/l J

bo‘lgan 
eritmaga elektrokimyoviy ishlov beriladi. 
Au
+
+
 ē
→ Au ; J
2
+ 2
ē
→ 2J ; 
2H
+

ē
→ H
2
; 2J - 2
ē
→ J

2OH
¯
- 2
ē
→ 1/2O
2
+ H
2

Elektrolitik usul bilan oltinni ajratib olish 2-3 soat davomida 4-5 V 
kuchlanishli, 20-30 A/m

da olib boriladi. 1 gr oltin olish uchun 0.2-0.4 kVt/soat 
elektr energiyasi sarflanadi. Oltinni ajratib olish 99-99,8 % gacha etadi. 
Oltinsizlantirilgan chiqindilar rangli metall olishga, filtrlangan oltinli shlam 
eritishga yuboriladi, tindirilgan katolit eritmasi esa elektroli jarayoniga qaytariladi.

Download 12,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish