O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. U. Samadov, D. B. Xoliqulov, M. S. Saidova

Mustaqil ishlash uchun savol va topshiriqlar 
1. 
Mis 
tarkibli 
temir-tersak 
va 
chiqindilarga 
pirometallurgik 
va 
gidrometallurgik usullarda ishlov berish bilan ruda va boyitmalarda metallurgik 
ishlov berishda qanday farqlar mavjud? 
2. Tarkibda nodir metallar bo‘lgan ikkilamchi xom ashyolarni qayta ishlash 
usullari haqida ma’lumot bering? 
3. Alyuminiy tarkibli temir-tersak va chiqindilarni pechlarda qayta ishlash 
usullari haqida ma’lumot bering? 
 
Nazorat uchun savollar: 
 
1.
Mis tarkibli temir-tersak va chiqindilarni qayta ishlashda qaysi jarayonlar 
bajariladi? 

---

206 
2.
Mis tarkibli temir-tersak va chiqindilarni qayta ishlash natijasida qanday 
mahsulotlar hosil bo‘ladi? 
3.
Mis tarkibli temir-tersak va chiqindilarni qayta ishlashda qanday flyuslar 
ishlatiladi va ularning ishlatishdan maqsad nima? 
4.
Mis tarkibli temir-tersak va chiqindilarni minorali pechlarda eritishni o‘rni 
nimadan iborat? 
5.
Mis tarkibli temir-tersak va chiqindilarni minorali pechlarda eritish 
natijasida qanday mahsulotlar hosil bo‘ladi va ularning tarkibi qanday? 
6.
Mis tarkibli temir-tersak va chiqindilarni minorali pechlarda eritish 
natijasida misni, ruhni, qo‘rg‘oshinni mahsulotlar tarkibida tarqalishi qanday 
bo‘ladi? 
7.
Xorijda mis tarkibli temir-tersak va chiqindilarni eritish qanday pechlarda 
olib boriladi? 
8.
Qora misni konvertirlashdan, mis shteynlarini konvertirlashni farqi nima? 
9.
Qora misni konvertirlashda qanday mahsulot hosil bo‘ladi? 
10.
Qora 
misni 
konvertirlashda 
ishlatiladigan 
konverterlarning 
xarakteristikalarini aytib bering? 
11.
Ikkilamchi misni olovli tozalash qanday olib boriladi? 
12.
Ikkilamchi misni elektrolitik tozalash qanday olib boriladi? 
13.
Mis tarkibli temir-tersaklar va chiqindilarga gidrometallurgik ishlab 
chiqarish qonuniyatlari bilan birlamchi misni gidrometallurgik ishlab chiqarish 
qonuniyatlarini farqi nima? 
14.
Gidrometallurgik ishlov berishdagi asosiy erituvchilarga nimalar kiradi? 
15.
Ammiakli tanlab eritishni yutug‘i nimadan iborat? 
16.
Mis tarkibli temir-tersak va chiqindilarga gidrometallurgik ishlov berishda 
jarayonlar ketma-ketligini aytib bering? 
17.
Mis tarkibli temir-tersaklar va chiqindilarni sulfat kislotada eritish 
davomiyligi qanday va u nimaga bog‘liq? 
18.
Mis tarkibli temir-tersaklar va chiqindilarni elektrokimyoviy eritishda 
qanday uskunalar ishlatiladi? 

---

207 
19.
Bimetallardan mis kukunini ishlab chiqarishni texnologik sxemasi 
nimalardan iborat va ushbu ketma-ketlikni tushuntirib bering? 
20.
Alyuminiy xom ashyolarini sinflanishini tushuntirib bering? 
21.
Alyuminiy xom ashyolarining I, II, III naviga qanday temir-tersaklar 
kiradi? 
22.
Alyuminiy tarkibli temir-tersak va chiqindilarni eritish uchun qanday 
pechlar ishlatiladi? 
23. Alyuminiy tarkibli temir-tersak va chiqindilarni elektropechlarda qanday 
eritiladi? 
24.Alyuminiy tarkibli temir-tersak va chiqindilarni eritishda qanday flyuslar 
ishlatiladi? 
25.
Ikki kamerali yallig‘-qaytaruvchi pech qanday qismlardan tuzilgan? 
26.
Toshkentdagi alyuminiy qotishmalarini ishlab chiqaruvchi zavodda qanday 
qotishmalar ishlab chiqariladi? 
27.
IAT-6M2 induksion pechiga qanday turdagi temir-tersak va chiqindilar 
solinadi? 
28.
IAT-6M2 induksion pechida temir-tersak va chiqindilar eritish sexidagi 
elektr energiya, yoqilg‘i, gaz, flyus va olov bardosh g‘ishtlarni sarfi qanday?
33. Nodir metallar ikkilamchi xom-ashyolarining asosiy turlariga qanday xom 
ashyolar kiradi? 
34. Tarkibida oltin mavjud bo‘lgan ikkilamchi xom ashyolarga nimalar kiradi?
35. Qanday xom ashyolar tarkibida kumush mavjud bo‘lgan ikkilamchi xom 
ashyolar deb ataladi?
36. Xom ashyolar tarkibidagi qimmatbaho metall miqdorini aniqlashning
qanday usullari mavjud?