O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. A. Omonov, T. M. Qoraliev

Valyuta riski va valyuta kelishuvi. Xalqaro hisob – kitoblarda valyuta riski va valyuta kelishuvi mavjud bo‘lib, xalqaro valyuta munosabatlarida ishtirok etuvchi tomonlarning iqtisodiyoti, moliyaviy holati va tashqi siyosatini barqarorligini oldini olish maqsadida tuziladi.

Valyuta riski – tomonlar o‘rtasida tashqi savdo va kredit shartnomalarini imzolash jarayonida to‘lov vositasi sifatida foydalaniladigan valyuta kursining o‘zgarishi tufayli vujudga kelishi mumkin bo‘lgan yo‘qotishdir.

Odatda valyuta kursi bahosining tushishi natijasida eksportyor va kreditor zarar ko‘radi, to‘lov valyutasi kursining oshishidan esa importyor va qarzdor moliyaviy mablag‘larini yo‘qotadi.

Xalqaro hisob – kitoblarda valyuta riskidan ko‘rilishi mumkin zararlarni oldini olish maqsadida himoya kelishuvi to‘g‘risida shartnoma shartlari joriy etiladi, bu shartlar eksporter va importer o‘rtasida tuziladigan shartnoma va kontraktlarda ko‘zda tutiladi. Bretton – vudse valyuta tizimi inqirozigacha bo‘lgan davrda va oltin pariteti bekor qilinguncha oltin kelishuvlari qo‘llanilar edi, bunda to‘lov vositasining pariteti oltinga nisbatan o‘zgaradigan farq summasi proporsional ravishda to‘lab berilgan.